اسید بوریک که به نام های بوراسیک اسید یا اورتوبوریک اسید هم معروف است، یک هیدرات اسیدی ضعیف از بوریک اکسید است که اولین بار ویلهلم همبرگ آن را از واکنش بوراکس با اسیدهای معدنی تهیه کرد. این ماده شیمیایی کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد که می‌توان از آن‌ها به صنعت تولید مواد ضدعفونی‌کننده و گندزدا و صنایع کاشی و سرامیک اشاره کرد. در ادامه تلاش خواهیم کرد شما را بیشتر با این ترکیب شیمیایی آشنا کنیم.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
اسید بوریک با فرمول شیمیایی H3BO3 به دو صورت کریستال‌های بی‌رنگ یا پودر سفیدرنگ و بدون و دارای مزه‌ای تلخ وجود دارد. این ماده شیمیایی در آب و در حد کمی در الکل و استون انحلال‌پذیر است و دارای نقطه ذوب 171 درجه سانتی‌گراد و نقطه جوش 300 درجه سانتی‌گراد می‌باشد.
اسید بوریک چگونه تولید می شود؟
بوریک اسید را می‌توان از واکنش بوراکس با یک اسید معدنی مثل اسید کلریدریک تولید کرد. همچنین می‌توان آن را با استفاده از هیدرولیز بورتیرهالیدها و دی‌بورانها ساخت. در روش واکنش بوراکس با اسید کلریدریک، ابتدا باید اسید کلریدریک و بوراکس به صورت جدا در آب حل شوند و بعد هر دو محلول باهم مخلوط گردند و پس از آن محلول باید سرد گردد تا درنهایت کریستال‌های اسید بوریک تشکیل شود که مشخص است برای تفکیک کریستال‌ها از محلول باید آن را از فیلتر عبور داد. لازم به ذکر است که این ماده به صورت طبیعی و در حالت آزاد در برخی از مناطق آتش‌فشانی یافت می‌شود و به علاوه یکی از مواد اصلی تشکیل‌دهنده ترکیبات معدنی همچون بوراکس ، بوراسیت و کولمانیت می‌باشد. ضمن اینکه آن را در آب دریا و برخی از گیاهان نیز می‌توان یافت.
کاربردهای بوریک اسید
بیش‌ترین مصرف این ماده شیمیایی در صنعت کاشی و سرامیک‌سازی و تولید لعاب است (حداقل در ایران). پس از آن می‌توان به صنایع تولید انواع سموم دفع آفات و حشره‌کش‌ها، تولید محلول‌های گندزدا و ضدعفونی‌کننده، پزشکی و داروسازی (به عنوان ضدعفونی‌کننده برای سوختگی و بریدگی، درمان عفونت‌های قارچی و تولید پمادهای سوختگی) و کشاورزی (برای جلوگیری از کمبود عنصر بور در گیاهان) اشاره کرد. این ماده شیمیایی همچنین در تولید برخی از مواد شیمیایی، جهت تنظیم ph در آزمایشگاه‌ها، به عنوان یک سم نوترون در نیروگاه‌های اتمی، فلاکس در جوشکاری و لحیم‌کاری، تولید شیشه و بسیاری از کارهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نگهداری و انبارش اسید بوریک
بوریک اسید را باید در جایی خشک و خنک و عاری از هرگونه رطوبت و آب و به دور از نور خورشید نگهداری و انبار کرد. همچنین ظرف یا مخزن حاوی این ماده باید کاملاً بسته و محفوظ باشد و دور از عوامل اکسیدکننده قرار داده شود.
نکات ایمنی
این ماده شیمیایی سمی و خطرناک است و باید از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگاه داشته شود و خود نیز زمانی که با این ماده کار می‌کنید باید از دستکش، عینک ایمنی و ماسک استفاده کنید. به طور کلی توصیه می‌شود که از تماس بوریک اسید با پوست و چشم و یا بلع و استنشاق ذرات و گرد و غبار آن خودداری کنید.
