بازیافت گوشی های تلفن همراه

امروزه گوشی های تلفن همراه جزء جدا نشدنی زندگی انسان ها هستند و استفاده از آن هر ساله افزایش می یابد. برای مثال طبق یکی آمار رسمی، میزان فروش گوشی های تلفن همراه در سال 1997 صد میلیون گوشی بوده است ولی در سال 2005 این میزان به 779 عدد گوشی افزایش پیدا کرده است. همچنین طبق همان آمار تخمین زده شده است که در سال 2005 میزان گوشی هایی که دور ریخته شده اند 130 میلیون عدد گوشی بوده است و 500 میلیون گوشی تلفن همراه نیز در دست شهروندان این کشور است که منتظر دور ریخته شدن است. جالب اینجاست که درصد کمی از این گوشی های تلفن همراه بازیافت می شود و فلزات گرانبهای موجود در آنها استخراج می گردد.

گوشی های تلفن همراه حاوی چه فلزاتی هستند

گوشی های تلفن همراه از ضایعات الکترونیک درجه یک و گران قیمت محسوب می شوند، به طوری که قیمت ضایعات بردهای تلفن همراه چند برابر قیمت ضایعات بردهای کامپیوتر است. معمولا فلزاتی که از گوشی های تلفن همراه قابل بازیافت هستند شامل مس، طلا، نقره، پالادیوم و پلاتین هستند. البته این جدای از آهن، برنج و آلومینیوم است که از بدنه و قطعات کوچک داخل گوشی بازیافت می شوند. مس 16 درصد، نقره 0.35 درصد، طلا 0.034 درصد، پالادیوم 0.015 درصد و پلاتین 0.00034 درصد وزن یک گوشی تلفن همراه را تشکیل می دهند.

در کجای گوشی تلفن همراه، طلا و فلزات گرانبها وجود دارد

بردهای تلفن همراه برخلاف بیشتر بردهای کامپیوتری، با طلا آبکاری شده اند و این روکش طلا یکی از منابع اصلی برای بازیافت طلا به شمار می رود. همچنین در بردها مقداری پین و قطعه روکش شده با طلا وجود دارد که آنها نیز باید برای استخراج طلا، از بردها جداسازی شوند. غیر از موارد ذکر شده، بقیه قسمت های حاوی طلا با چشم قابل تشخیص نیستند.

برای مثال چیپ ها و آی سی هایی که روی برد قرار دارند حاوی طلا، نقره، پالادیوم و در مواردی پلاتین هستند. همچنین خازن های نصب سطحی که اندازه آنها بسیار کوچک است حاوی پالادیوم و نقره می باشند و البته در بعضی از مواقع طلا و حتی پلاتین هم می توان در آنها یافت.

روش های بازیافت گوشی های تلفن همراه

گوشی های تلفن همراه به روش های مختلفی قابل بازیافت هستند که از این روش ها می توان به روش شیمیایی و روش قالکاری اشاره کرد. روش شیمیایی برای حجم های کم استفاده می شود و بازدهی آن چندان بالا نیست اما روش قالکاری برای حجم های کارگاهی تا صنعتی استفاده می شود و دارای بازدهی بالایی است.

روش شیمیایی

در این روش ابتدا گوشی های تلفن همراه باز می شوند و اجزاء پلاستیکی و فلزی آنها از برد جدا می شود. سپس قطعات الکترونیکی از سطح بردهای جداسازی و دسته بندی شده و هر دسته به صورت جداگانه بازیافت می گردند. برای مثال بردهایی که با طلا روکش شده اند را پس از جداسازی قطعات الکترونیکی از آنها به روش اسید پراکسید یا تیزاب کاری بازیافت می کنند و طلای آبکاری شده را استخراج می نمایند. لازم به ذکر است که قبلا در اینجا به نحوه جداسازی و دسته بندی قطعات الکترونیکی از بردها پرداخته ایم.

روش قالکاری

در این روش مثل روش شیمیایی، ابتدا بدنه فلزی یا پلاستیکی و همچنین بعضی از قطعات فلزی و پلاستیکی را جدسازی می کنند و سپس بردها و قطعات الکترونیکی را در کوره قال با مقداری اکسید سرب و نقره یا مس ذوب می کنند تا مذاب نقره یا مس، فلزات گرانبهای موجود در بردها و قطعات الکترونیکی را در خود جمع آوری کند. پس از آن مذاب را به شکل یک قرص سرد می کنند و قرص نقره یا مس را که حاوی تمام فلزات گرانبهای موجود در بردها شامل طلا، نقره، پالادیوم و پلاتین است را اسیدکاری و تیزاب کاری می نمایند.

آیا بازیافت گوشی های تلفن همراه به صرفه است

همان طور که اشاره شد، ضایعات گوشی های تلفن همراه از ضایعات الکترونیک درجه یک و با کیفیت محسوب می شود چرا که نسبت به ضایعات دیگر، مثلا ضایعات کامپیوتری، از فلزات گرانبهای بیشتری برخوردار است. همچنین روند استفاده از گوشی های تلفن همراه و به دنبال آن دور ریختن گوشی های تلفن همراه مستعمل، همواره رو به رشد بوده است. بنابراین به طور کلی می توان گفت که بازیافت فلزات گرانبها همچون طلا و نقره از گوشی های تلفن همراه دارای صرفه اقتصادی است و به همین دلیل است که در بسیاری از کشورها مثل چین، هند و پاکستان افراد بسیاری مشغول به این کار هستند.

اما باید توجه داشته باشید که اگر به صورت مداوم  به حجم کافی از ضایعات دسترسی نداشته باشید، ضایعات تلفن همراه از کیفیت مناسبی برخوردار نباشند، ضایعات را به قیمت مناسبی خریداری نکنید (خرید برد موبایل با قیمت مناسب در ایران بسیار سخت است و به دلیل به اصطلاح زیاد بودن دست در بازیافت برد موبایل، قیمت ها شدیدا بالا و حبابی است) و یا ضایعات را به روش درست بازیافت نکنید، نه تنها در این کار سودی به دست نخواهید آورد، بلکه با ضرر و زیان هم مواجه می شوید.