معدن مس قلعه زري در مجاورت ده قلعه زري، در فاصله 180 كيلومتري جنوب غرب بيرجند و در حاشيه شرقي لوت مركزي ايران قرار دارد.
بررسی زمین‌شناسی معدن مس قلعه زری
نوار آتش‌فشانی – نفوذي شمال غرب ده سلم شامل ترادف ضخيمي از سنگ‌های آتش‌فشانی ائوسن است كه با روند شمالي –جنوبي در حاشيه شمالي بلوك لوت به سوي شمال گسترش داشته و توسط توده‌های گرانيتوئيدي اليگوسن قطع شده‌اند. محلول‌های هيدروترمال حاصل از فعالیت‌های اين توده‌ها منجر به تشكيل كاني سازي مس همراه با طلا در سیستم‌های شكستگي سنگ‌های آتش‌فشانی به صورت رگه‌های سيليسي سولفيدي طلادار گرديده كه بارزترين آن كانسار رگه‌ای مس و طلادار قلعه زري است.
كانه‌زايي در اين معدن از نوع رگه‌اي گرمابي بوده كه در امتداد شكستگي‌هاي بزرگ و كوچك با روند غالب NW_SE در داخل سنگ‌هاي آتش‌فشانی پالئوژن كه به‌طور عمده شامل آندزيت‌ها و سنگ‌هاي آذرآواري كه از نظر ژئوشيميايي داراي ماهيت كالكوآلكالن-شوشونيتي و متعلق به قوس‌هاي حاشيه قاره( نوع آند ) مي‌باشند صورت پذیرفته است.
شکستگی‌های مذكور معبر مناسبي براي حركت سيال كانه‌زا بوده و در اثر خردشدگي شديد سنگ‌هاي منطقه بخصوص در مجاورت گسله‌هاي بزرگ، سنگ‌هاي درون‌گیر تحت تأثیر سيال فوق‌الذكر و همچنين آب‌های جاري و سيالات گرمابي بعدي، بشدت دگرسان گردیده است.
مقاطع صيقلي تهيه‌شده از نمونه‌هاي اين معدن وجود كانه‌هاي اكسيدي و كربناتي مس و آهن را در بخش اكسيدان، كانه‌هاي ثانويه مس بخصوص:بورنيت، كووليت، ديژنيت و مس خالص را در بخش‌هاي سوپرژن و كانه‌هاي هماتيت، پيريت، كالكوپيريت، اسفالريت، آيكينيك، ماتيلديت و بيسموتيت را در بخش هيپوژن نشان مي‌دهد.
وجود طلا در معدن مس قلعه زري
نتايج حاصل از تجزيه شيميايي نمونه‌هايي كه به‌صورت سيستماتيك در امتداد مقاطع افقي و قائم انجام شده، حاكي از عيار نسبتاً بالاي طلا و نقره در رگه‌هاي معدني است. لازم به ذکر است که رگه اصلي معدن داراي طول دو هزار متر و ضخامت سه تا پنج متر است كه كانسنگ در حال بهره‌برداری آن در عمق سیصد متري داراي دو درصد مس و حدود نیم گرم در تن طلاست. همچنین كنسانتره 24 درصد مس اين كانسار حاوی هفده گرم در تن طلا است.
