لیتیم کربنات (به انگلیسی: Lithium carbonate) یک ماده شیمیایی کربناتی و غیرآلی و یکی از مهم‌ترین مشتقات فلز لیتیم است که در صنایع گوناگون به ویژه پزشکی و داروسازی کاربرد دارد. در این مقاله تلاش خواهیم کرد که به صورت مختصر و مفید شما را با این ماده شیمیایی آشنا کنیم.
خواص فیزیکی و شیمیایی لیتیم کربنات
لیتیم کربنات Li2CO3 با شناسه پابکم 11125، پودری سفید رنگ و بدون بو و یک ترکیب یونی است که انحلال‌پذیری کمی در آب دارد (حدود 1.29 گرم در 100 میلی‌لیتر آب با دمای 25 درجه سانتی‌گراد) و حتی با افزایش دما از میزان حلالیت آن کم می‌شود. این ماده همچنین در استون، آمونیاک و اتانول غیرقابل انحلال است. سایر خواص فیزیکی و شیمیایی این ترکیب به شرح زیر می‌باشد.
جرم مولکولی: 73.89 گرم بر مول
چگالی: 2.11 گرم بر سانتی‌متر مکعب
نقطه ذوب: ۷۲۳ درجه سانتی‌گراد
نقطه جوش: 1310 درجه سانتی‌گراد
دمای تخریب حرارتی: از حدود 1300 درجه سانتی‌گراد شروع به تجزیه شدن می‌کند.
روش تولید
لیتیم کربنات را معمولاً از منابع معدنی این عصر لیتیم مثل پگماتیت و اسپودومن استخراج و تولید و در گریدهای صنعتی تا آزمایشگاهی آن را به بازار عرضه می‌کنند. لازم به ذکر است که پروژه‌های تولید این ماده شیمیایی بیشتر در آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی و استرالیا مستقر هستند و به طور کلی استرالیا بزرگ‌ترین تولیدکننده مشتقات عنصر لیتیم محسوب می‌شود. گفتنی است که تقاضای این محصول سال به سال افزایش می‌یابد و به عنوان مثال در سال 2020 میلادی 82 هزار تن از این محصول توسط کشورهای مختلف تولید و برای اهداف و کارهای گوناگون مصرف شده است.
کاربردهای لیتیم کربنات
لیتیم کربنات کاربردهای مختلف و مهمی دارد. به طور مثال از این ماده شیمیایی برای تولید برخی از ترکیبات لیتیوم مثل لیتیم کلرید و لیتیم هیدروکسید، ساخت باتری‌های لیتیوم – یون، در پزشکی برای درمان برای درمان بیماری دوقطبی، روان‌پریشی و پروفیلاکسی از مانیا، شیدایی و افسردگی، استفاده به عنوان کاتالیزور در بعضی از واکنش‌های شیمیایی، در تولید چسب و نیز به عنوان افزودنی به الکترولیت در فرایند استخراج و تولید آلومینیوم استفاده می‌شود.
شرایط نگهداری
لیتیم کربنات را در ظرفی دربسته و در جایی خشک، دارای تهویه کافی و در دمای 2 تا 30 درجه سانتی‌گراد، جدای از اسیدها و مواد اکسیدکننده و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید تا زود فاسد نشود و مشکل ایمنی هم به وجود نیاید.
ایمنی و خطرات کربنات لیتیم
این ماده شیمیایی سمی به شمار می‌رود و بلع آن خطرناک است. همچنین تماس آن با چشم باعث تحریک و آسیب جدی می‌شود. به طور کلی توصیه می‌گردد که هنگام استفاده از این ترکیب کربناتی از دستکش، ماسک و عینک چشمی استفاده نمایید.
متشکرم