خصوصیات، خطرات و طرز ساخت نیترات نقره

نیترات نقره یکی از معروف ترین ترکیبات نقره است که از واکنش فلز نقره با اسید نیتریک تولید می شود و فرمول شیمیایی آن AgNO3 است. این ترکیب به صورت جامد یا مایع در بازار عرضه می شود. نیترات نقره مایع به صورت یک محلول بی رنگ است و نیترات نقره جامد هم به شکل پودر کریستالی شکل و بی رنگ تا سفید می باشد.

خصوصیات شیمیایی AgNO3

AgNO3 یک ترکیب بسیار محلول به حساب می آید به طوری که 256 گرم از آن می تواند در 100 میلی لیتر آب با دمای 25 درجه حل شود. نقطه ذوب این ترکیب 212 درجه سانتی گراد و نقطه جوش آن 440 درجه سانتی گراد است.

خطرات نیترات نقره

AgNO3 بسیار سمی است (به طور کلی نمک های نقره با غلظت بیش از 2 گرم بسیار خطرناک هستند و می توانند باعث مرگ شوند) و در صورت تماس با پوست و به خصوص چشم‌ها می تواند آسیب های شدیدی را به سلامتی ما وارد سازد. ورود نیترات نقره به هر شکل به بدن (مثلا خوردن آن یا تنفس بخارهای آن) می تواند در کوتاه مدت باعث اختلالات معده، سرگیجه، حات تهوع، استفراغ، اسهال و مسمومیت شود و در بلند مدت نیز به کبد، مغز، شش‌ها و حتی قلب آسیب های جبران ناپذیری را وارد خواهد کرد.

رعایت نکات ایمنی در هنگام کار با AgNO3

با توجه به خطراتی که در بالا ذکر شد برای کار با نیترات نقره باید حتما از دستکش مقاوم در برابر مواد شیمیایی و ماسک استفاده کرد و برای انجام واکنش های شیمیایی نیز (مانند بازیابی نقره از آن) کلیه واکنش ها را باید در زیر هود شیمیایی انجام داد. همچنین باید توجه داشت که AgNO3 خاصیت اکسید کنندگی دارد و به همین خاطر باید از نگهداری آن در کنار مواد آتش زا خودداری نمود.

کاربردهای نیترات نقره

از آنجایی که بهترین اسید برای حل کردن نقره اسید نیتریک است و محلول نیترات نقره نیز به سادگی به فلز نقره احیا می شود (از طریق فرآیند سمنتاسیون)، AgNO3 یکی از ترکیبات رایج و پراستفاده در صنعت بازیابی فلزات گرانبها است. این ترکیب همچنین به صورت گسترده در صنعت آبکاری (به عنوان الکترولیت)، آینه‌سازی، عکاسی، پزشکی (مثلا برای بهبود زخم)، عکسبرداری پزشکی، ساخت رنگ و جوهر، رنگ های مورد استفاده در سرامیک و سفال و حتی صنایع نظامی کاربرد دارد.

طرز ساخت نیترات نقره

همان طور که اشاره شد نیترات نقره از واکنش فلز نقره با اسید نیتریک به وجود می آید. بنابراین اگر قصد دارید که این ترکیب را خود تولید کنید باید مقداری نقره خالص را در اسید نیتریک حل کنید تا محلول نیترات نقره ساخته شود.

البته باید توجه داشته باشید که این فرآیند علی رغم این که ساده به نظر می رسد دارای پیچیدگی هایی است و به تجهیزات و لوازم ایمنی مثل هود شیمیایی نیاز دارد. همچنین بد نیست بدانید که AgNO3 به صورت صنعتی در راکتورهای شیمیایی تولید می شود، به این صورت که پس از ریختن نقره های فلزی در راکتور و افزودن اسید نیتریک به آنها، غلظت اسید به کمک آب مقطر تا حدود 60 تا 65 درصد پایین می آید و واکنش در دمای بالاتر از ℃100 و فشار بخار 0.2 مگاپاسکال به مدت 2 تا 3 ساعت انجام می گردد تا محلول AgNO3 تولید شود.