گالیک اسید

گالیک اسید (به انگلیسی: Gallic acid) یا اسید تری هیدروکسی بنزوئیک یک ترکیب شیمیایی جامد و یک ماده سفیدکننده بالقوه، آنتی‌اکسیدان، قابض کننده و ضد میکروب و قارچ است که کاربردهای مختلف و مهمی دارد. این ماده شیمیایی به صورت طبیعی در بعضی از گیاهان وجود دارد و به صورت مصنوعی هم تولید می‌شود. گفتنی است که از این ماده بیشتر در پزشکی و داروسازی استفاده می‌شود و برخلاف نامش که شاید غلط‌انداز باشد، دارای عنصر گالیوم نیست.

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی

گالیک اسید با فرمول مولکولی C7H6O5 و شناسه پاب‌کم 370، یک پودر شیمیایی سفیدرنگ و یک اسید تری هیدروکسی بنزوئیک است که در آن گروه‌های هیدروکسی در موقعیت‌های 3، 4 و 5 قرار دارند و نمک‌ها و استرهای آن با نام گالات شناخته می‌شوند. این ترکیب شیمیایی با هیدرولیز اسیدی یا قلیایی به راحتی از گالوتانین آزاد می‌شود و برای مثال هنگامی که با اسید سولفوریک غلیظ گرم می‌شود، به روفیگالول تبدیل می‌گردد. لازم به ذکر است که این ماده در آب، الکل، اتر، گلیسرول و استون قابل انحلال بوده و دارای نقطه ذوب ۲۵۰ درجه سلسیوس می‌باشد.

تولید گالیک اسید

همان‌طور که بدان اشاره شد، گالیک اسید به صورت طبیعی در بعضی از گیاهان نظیر سماق، برگ چای، پوست بلوط، برخی از گیاهان آبزی و … وجود دارد. سنتز و تولید این ماده چالش کمی برانگیز است. این ماده را می‌توان توسط هیدرولیز اسید تانیک تولید کرد، ولی چون این فرآیند بازده کم و ناخالصی زیادی دارد، روش مناسبی محسوب نمی‌شود. برای غلبه بر این مشکل، تولید میکروبی اسیدگالیک گزینه بهتری به شمار می‌رود.

کاربردها و مصارف گالیک اسید

گالیک اسید به خاطر خاصیت آنتی‌اکسیدانی، ضد میکروب، ضد قارچ، قابلیت افزایش توانایی بدن در برابر بیماری، خنک‌کنندگی خون و سم‌زدایی، ضد التهاب و قابض کنندگی که دارد، در پزشکی و داروسازی به کار می‌رود (برای مثال این ترکیب در درمان آلبومینمیا و دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد و پمادهای گالیک‌اسید نیز برای درمان داءالصدف و خونریزی داخلی به عنوان مرهم استفاده می‌شود).

از این ماده همچنین به عنوان افزودنی مجاز غذایی در صنایع غذایی، ساخت محصولات آرایشی بهداشتی مختلف مثل محصولات مراقبت از پوست، در رنگ‌سازی، تولید مواد شیمیایی، سنتز ترکیبات آلی و همچنین در تجزیه و تحلیل فلزات کمیاب استفاده می‌شود.

نگهداری و مسائل ایمنی

اسید گالیک را از عوامل احیاکننده قوی جدا نگه دارید و در جایی خشک، خنک و تاریک قرار دهید. همچنین در حین استفاده از ماسک، دستکش ایمنی و عینک ایمنی استفاده نمایید.