دی سولفید مولیبدن

دی سولفید مولیبدن (به انگلیسی: Molybdenum disulfide) یک ترکیب شیمیایی معدنی است که از دو عنصر مهم گوگرد و مولیبدن ساخته شده است. این ماده شیمیایی جامد از نظر ظاهری بسیار شبیه به گرافن است و کاربردهای مهمی در برخی صنایع ازجمله صنایع الکترونیکی و صنعت تولید روانکار دارد. در این مطلب می‌خواهیم با این ماده مهم و کاربردی بیشتر آشنا شویم.

خواص فیزیکی و شیمیایی

دی سولفید مولیبدن با فرمول شیمیایی MoS2 پودری سیاه رنگ است که در آب حل نمی‌شود و اکسیژن و اسید های رقیق بر روی آن اثری ندارند، اما در تیزاب سلطانی قابل انحلال است. این ماده نسبتا غیر فعال است و استحکام بالا و اصطکاک کمی دارد. گفتنی است که کریستال مولیبدن دی‌سولفید شامل لایه‌های تشکیل شده از پیوند یک عنصر مولیبدن و دو عنصر گوگرد می‌باشد به این شکل که هر اتم مولیبدن با توزیع شکل منشور مثلثی با اتم‌های گوگرد احاطه ‌شده است.

سایر خواص این ترکیب به شرح زیر است.

جرم مولی: 160.07 گرم بر مول
چگالی: 5.06 گرم بر سانتی متر مکعب
دمای ذوب: 1185 درجه سانتی گراد که درواقع در این دما تجزیه می‌شود.

روش تولید دی سولفید مولیبدن

این ماده شیمیایی به صورت معدنی در طبیعت وجود دارد که نام سنگ معدنی آن مولیبدنیت می‌باشد. این سنگ را می‌توان پس از پردازش اولیه فلوتاسیون کرد تا دی سولفید مولیبدن با خلوص نسبتا مناسب به دست آید. این ماده را همچنین می‌توان از واکنش حرارتی بسیاری از ترکیبات مولیبدن با هیدروژن سولفید یا گوگرد و نیز توسط واکنش‌های متاستاز از پنتاکلرید مولیبدن تولید نمود. لازم به ذکر است که این ماده به صورت آزمایشگاهی و صنعتی توسط شرکت‌های متعددی در کشورهای مختلف تولید شده و به بازار مصرف عرضه می‌گردد.

کاربردهای دی سولفید مولیبدن

دی سولفید مولیبدن یکی از پرکاربردترین روانکارهای جامد می‌باشد و از آن به صورت‌های مختلفی نظیر افزودنی‌های پودری، محلول‌های روغنی، محلول‌های پایه آب و مواد کامپوزیتی استفاده می‌شود. همچنین در ساخت الکترودهای باتری‌های لیتیوم – یونی، ساخت قطعات الکترونیکی، به عنوان کاتالیزور در برخی از واکنش‌های شیمیایی و فرایندهای صنعتی مانند گوگرد زدایی در پتروشیمی و به عنوان جایگزینی برای گرافن در صنایع مختلف کاربرد دارد.

نگهداری و مسائل ایمنی

دی سولفید مولیبدن را باید در جایی خشک و خنک و در ظرفی دربسته و به دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. همچنین حین استفاده از آن می‌بایست به دستکش، ماسک و عینک ایمنی مجهز باشید و از بلع، تماس با پوست و چشم و یا استنشاق گرد و غبار آن خودداری نمایید.