پلاتین به عنوان یکی از مهمترین فلزات گرانبها کاربردها و مصارف زیادی در زندگی ما دارد. طبق آماری که از سال 2010 به دست آمده است، از دویست و چهل و پنج تن پلاتینی که در این سال تولید شده، صد و سیزده تن معادل چهل و شش درصد حجم تولیدشده، برای ساخت کاتالیستهای خودرو استفاده شده است. هفتاد و شش تن پلاتین معادل سی و شش درصد حجم تولیدشده نیز در ساخت جواهرات به کار برده شده است و مابقی برای کاربردهای فرعی مثل ساخت الکترود، داروهای ضد سرطان، سنسورهای اکسیژن، شمع خودرو و موتورهای توربینی مورد استفاده قرار گرفته است.
مصارف پلاتین در ساخت کاتالیزورهای صنعتی
پلاتین به غیر از کاتالیست خودرو، در ساخت انواع کاتالیزورهایی که در صنایع شیمیایی و پتروشیمی به کار میروند هم کاربرد دارد؛ چراکه این فلز میتواند هیدروژن را جذب کند و به هنگام گرم شدن مقداری از آن را آزاد سازد. همچنین در فرایندهای شیمیایی خاصیتهای کاتالیزوری بالایی از خود نشان میدهد که این باعث شده است در پروسه تولید گازوئیل با اكتان بالا، تولید بنزینهای مرغوب بدون سرب، تولید اسیدسولفوریک، تبدیل الکل به فرمالدئید و … کاربرد داشته باشد.
مصارف پلاتین در پزشکی
داروهایی که در ترکیبات آنها پلاتین وجود دارد در درمان انواع مختلفی از سرطانها تأثیرگذار بودهاند. داروهای ضد نئوپلاسم ساختهشده از پلاتین در شیمیدرمانی کاربرد دارند و در برابر برخی از تومورها عملکرد خوبی از خود نشان میدهند. همچنین از آن برای ساخت ابزار و لوازم جراحی، تهیه الکترودهای مورد استفاده در آزمایشگاه و پروتزهای دندانپزشکی استفاده میشود. این فلز در حفظ بهداشت شخصی و سلامت افراد نیز مؤثر عمل کرده است. به عنوان مثال ترکیبات سیلیکونی حاوی پلاتین در برخی از محصولات آرایشی و بهداشتی ازجمله لوازم آرایشی، شامپو و لنز چشم به کار میرود.
جواهرسازی
در بعضی از مواقع پلاتین حتی ارزشی بیشتر از طلا پیدا میکند. از طرفی خیلی دیر تیره و کدر میشود، در مقابل سایش بسیار مقاوم است و شکلپذیری آن هم از طلا، نقره و مس بالاتر است. بنابراین تعجبی ندارد که از آن در جواهرسازی به خصوص جهت ساخت انگشتر و حلقه ازدواج استفاده شود. لازم به ذکر است که پس از حوزه تولید کاتالیزورها، صنعت جواهرسازی بیشترین مصارف پلاتین را به خود اختصاص داده است.
سایر کاربردها
- پلاتین کاربرد سرمایهگذاری و مالی هم دارد که البته به پای طلا و نقره نمیرسد.
- آلیاژ کبالت – پلاتین خواص مغناطیسی بالایی دارد که از آن برای تولید آهنربای قوی استفاده میشود.
- ساخت الكترودهای پوششی در سیستمهای شیشهای
- ساخت بوتههای ذوب به خصوص بوتههایی که در آزمایشگاه یا برای کارهای خاص استفاده میشود.
- ساخت ترموکوپلهای صنعتی و بسیاری از موارد دیگر