کادمیم (به انگلیسی: Cadmium) یک عنصر شیمیایی مهم و یک فلز واسطه نسبتاً کمیاب و البته سمی و خطرناک است که در صنایع مختلف به خصوص صنایع الکترونیکی و صنعت باتری‌سازی به کار می‌رود.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
کادمیم در جدول تناوبی با نشان Cd و عدد اتمی ۴۸ وجود دارد و فلزی به رنگ سفید مایل به آبی، نرم، چکش‌خوار و انعطاف‌پذیر می‌باشد، به گونه‌ای که می‌توان آن را با چاقو به راحتی برید. این عنصر از بسیاری جهات شبیه روی است هرچند ترکیبات پیچیده بیشتری به وجود می‌آورد.
سایر خصوصیات این ماده به شرح زیر است.
نقطه ذوب: 321.07 درجه سلسیوس
نقطه جوش: 767 درجه سلسیوس
چگالی: 8.65 گرم بر سانتی‌متر مکعب
حلالیت در آب: غیرقابل انحلال
استخراج و تولید کادمیم
فلز کادمیم در سال ۱۸۱۷ میلادی توسط شیمی‌دانی آلمانی به نام فریدریش اشترومیر کشف شد. او این عنصر را درون یک ناخالصی کربنات روی پیدا کرد. به طور کلی کادمیوم به عنوان یک جزء در بیشتر سنگ معدن‌های روی وجود دارد و درواقع یک محصول جانبی تولید روی به شمار می‌رود و درواقع عمدتاً از فرایند استخراج و تصفیه فلز روی از سنگ معدن (و تا حدودی سرب و مس) به دست می‌آید؛ زیرا سنگ‌های معدنی حاوی کادمیم کمیاب بوده و در صورت یافت شدن هم به مقادیر خیلی کمی وجود دارند. گفتنی است که ذخایر معدنی این فلز در آمریکا، بولیوی، گواتمالا، مجارستان و قزاقستان یافت می‌شود و تولیدکنندگان برتر این فلز نیز چین، ژاپن، کره، مکزیک، ایالات‌متحده، هلند، انگلیس، هند، پرو و آلمان هستند.
کاربردهای فلز کادمیم
کادمیم سال‌های زیادی است که استخراج و تولید می‌شود، ولی از بعد جنگ جهانی اول بود که کاربردهای فراوانی پیدا کرد. امروزه حدود سه‌چهارم کادمیوم تولیدی برای تولید باتری به ویژه = باتری‌های نیکل – کادمیوم استفاده می‌شود و مابقی نیز بیشتر جهت ساخت رنگ‌ها، پوشش‌ها، آبکاری و نیز به عنوان مواد ثبات‌بخش در پلاستیک‌ها به کار می‌رود. از این فلز همچنین در بعضی از آلیاژهای زود ذوب، در آلیاژهای بلبرینگ، تولید نمک‌های این فلز مانند سولفات کادمیم، سولفید کادمیم و نیترات کادمیم، آبکاری مدارهای الکترونیکی، ساخت لحیم، تولید برخی نیمه‌هادی‌ها، ساخت سلول‌های خورشیدی و … استفاده می‌شود.
خطرات و ایمنی
کادمیم از معدود عناصری است که هیچ‌گونه نقش ساختاری در بدن انسان ندارد و طبیعی هم هست، زیرا این عنصر از فلزات سمی، خطرناک و سرطان‌زای موجود در محیط زیست به شمار می‌رود. این فلز بر بافتهای مختلف بدن ازجمله کلیه‌ها و کبد تأثیر سوء دارد. به طور مثال استنشاق گرد و غبار آن به سرعت در دستگاه تنفسی و کلیه‌ها ایجاد مشکلاتی می‌کند که می‌تواند کشنده باشد و خوردن هر مقدار قابل ملاحظه‌ای از آن نیز موجب مسمومیت سریع کبد و کلیه‌ها می‌گردد. این عنصر همچنین سیستم‌های قلبی و عروقی، دستگاه گوارش، سیستم عصبی، تولید مثل و تنفس بدن را هدف قرار می‌دهد و به آن‌ها آسیب می‌رساند.
بنابراین با توجه به توضیحات بالا، تهویه و تصفیه ذرات کادمیم بسیار ضروری است، مخصوصاً برای افرادی که در صنایعی مانند پتروشیمی، پردازش فلزات، آبکاری، ساخت باتری، معادن، کارخانه‌ها و کارگاه‌های بازیافت ضایعات الکترونیکی و پلاستیک کار می‌کنند. در این محیط‌ها باید تمام موارد ایمنی محیط کار رعایت شود و کلیه اقدامات برای از بین بردن ذرات و ترکیبات کادمیوم در منطقه تنفسی و مواجهه پرسنل صورت گیرد.
