اگر در یک محلول که در آن چند فلز مختلف حل شده است، یک فلز بیندازیم، فلز انداخته شده با یون های فلزی حل شده که در جدول واکنش پذیری پایین ترهستند واکنش داده و جای خود را با هم عوض می کنند. به عبارت دیگر فلز انداخته شده در محلول حل می شود و فلزات حل شده از محلول رسوب می کنند که به این فرآیند سمنتاسیون یا سمانتاسیون (Cementation ) گفته می شود و کاربرد بسیاری در بازیابی فلزات گرانبها به خصوص نقره دارد.


البته این فرآیند در صنعت استخراج فلزات از سنگ های معدنی نیز کاربرد دارد. برای مثال بعضی از واحدهای تولیدی، جهت استخراج مس، خاک مس اکسیده را در اسید سولفوریک حل می کنند و بعد مس را با آهن از محلول رسوب می دهند یا در بسیاری از فرایندهای معدنی همچون استخراج فلز روی از سنگ معدن از این روش برای رسوب دادن و استخراج فلزات سنگین مثل کادمیوم استفاده می کنند. همچنین در صنعت آبکاری برای پوشش سطح برخی فلزات از روش سمانتاسیون استفاده می شود.

نکته: برای فهم عملکرد فرآیند سمنتاسیون توصیه می شود که ابتدا مقاله جدول واکنش پذیری را مطالعه فرمایید.

سمنتاسیون

یک مثال

محلولی داریم که در آن طلا، نقره، مس، آهن، روی و آلومینیوم حل شده اند. قصد داریم به روش سمنتاسیون طلا و نقره را بازیابی کنیم. بدین منظور یک تکه مس را درون محلول قرار می دهیم تا طلا و نقره رسوب کنند. سپس پودر حاصل را در فرآیندی جداگانه اسیدکاری و طلا و نقره را جداسازی می کنیم.

مثال دوم

همانطور که در ابتدای مثاله گفتیم از روش سمنتاسیون برای استخراج مس از سنگ معدنی استفاده می شود که اتفاقا این روش از نظر تاریخی سابقه زیادی هم دارد. در این فرایند در محلول حاصل از لیچینگ سنگ مس، قراضه های آهن قرار می دهند تا آهن اکسید شده و یون های مس از طریق انتقال الکترون به مس کاهش یابند.

کاربردهای سمنتاسیون در بازیابی فلزات گرانبها

روش سمنتاسیون در استخراج فلزات گرانبها کاربردهای زیادی دارد. البته کاربردش در بازیابی نقره به مراتب بیشتر از طلا و سایر فلزات گرانبها است، به طوری که یکی از روش های اصلی برای رسوب دادن نقره از محلول نیترات نقره به شمار می آید. این روش همچنین گاهی اوقات و بسته به شرایط در بازیابی فلزات گروه پلاتین مثل پلاتین و پالادیوم استفاده می شود که معمولا هم با پودر روی انجام می گیرد.

رسوب دادن طلا از محلول به روش سمنتاسیون

طلا را می توان به روش سمنتاسیون (معمولا با استفاده از مس) از محلول رسوب داد، که با نادیده گرفتن کندی فرآیند، رسوب کردن طلا به خوبی انجام خواهد شد. اما چون در این روش طلا به مقدار زیادی مس آلوده می شود و همچنین چون نقره، جیوه و فلزات گروه پلاتین به همراه طلا رسوب می کنند، استفاده از این روش برای رسوب دادن طلا مرسوم نیست.

رسوب دادن نقره از محلول به روش سمنتاسیون

برخلاف طلا، برای رسوب دادن نقره از محلول نیترات نقره به وفور از روش سمنتاسیون (معمولا با مس) استفاده می شود، تا جایی که این روش یکی از روش های رایج و اصلی برای رسوب دادن نقره از محلول نیترات نقره محسوب می شود.

استخراج نقره

بازیابی پالادیوم و پلاتین به روش سمنتاسیون

روش سمنتاسیون برای رسوب دادن پالادیوم و پلاتین نیز کاربرد دارد و یکی از روش های اصلی برای استخراج این دو فلز از محلول به حساب می آید. جهت سمنت کردن این دو فلز معمولا از پودر روی استفاده می شود.

آموزش بازیابی نقره به روش سمنتاسیون

کتاب آموزش بازیابی طلا و نقره

همانطور که اشاره شد، روش سمنتاسیون در بازیابی نقره از اهمیت بالایی برخوردار است. اما این روش آنطور که به نظر می رسد ساده و بدون دردسر نیست. چراکه برای انجام آن باید نکات زیادی را رعایت کنید. درواقع در این روش ریزه کاری های زیادی وجود دارد که اگر رعایت نشوند، با مشکلات متعددی روبرو خواهید شد. در کتاب “استخراج شیمیایی طلا و نقره”، بازیابی نقره به روش سمنتاسیون به طور کامل شرح داده شده و نکات و مسائلی همچون نحوه تست محلول نیترات نقره، جداسازی و شستشوی پودر نقره، خشک کردن و ذوب پودر نقره آموزش داده شده است. 

چنانچه مایلید این کتاب را مطالعه کنید، سری به فروشگاه اینترنتی ما بزنید. لازم به ذکر است که از طریق لینک زیر قادر خواهید بود که نسخه محدود کتاب را دانلود و بررسی فرمایید:

دانلود کتاب استخراج شیمیایی طلا و نقره



مطالب مرتبط: