بعضی از جواهرات و بدلیجات هستند که از مس، نقره، برنج یا فلزات دیگری ساخته می‌شوند و سپس با طلا آبکاری می‌گردند. این جواهرات یا بدلیجات، به جواهرات و بدلیجات آبکاری شده با طلا معروف هستند. معمولاً این جواهرات از نقره استرلینگ (نقره 925) یا مس یا برنج ساخته می‌شوند و با طلای 10 عیار، 14 عیار یا 18 عیار آبکاری و روکش می‌گردند. البته عیار طلای روکش شده بستگی به استانداردها و قوانین دارد که در کشورهای مختلف، متفاوت هستند.
جواهرات و بدلیجات چگونه آبکاری می‌شوند؟
کلیت فرآیند آبکاری طلا مثل فرآیند آبکاری نقره یا رودیوم است. برای آبکاری جواهرات و بدلیجات با طلا، معمولاً از روش‌هایی مانند آبکاری الکترولیتی استفاده می‌شود. در این فرآیند، قطعه جواهر موردنظر که ممکن است از فلزات مختلفی تشکیل شده باشد، ابتدا شسته می‌شود، سپس صیقل داده‌شده و چربی‌گیری می‌گردد تا چربی‌های موجود بر روی آن پاک شود. سپس در وان آبکاری در یک محلول شیمیایی به نام الکترولیت قرار می‌گیرد و بعد با اعمال جریان الکتریکی، ذرات طلا از یک الکترود طلا به سمت سطح قطعه جواهرات جذب می‌شوند، که این باعث تشکیل روکشی از طلا بر روی سطح جواهر می‌شود.
ضخامت روکش طلا (ضخامت لایه طلای آبکاری شده)
آبکاری جواهرات و بدلیجات از دیدگاه ظاهری به جواهرات زیبایی می‌بخشد و آن‌ها را براق و زیبا می‌سازد. اما باید گفت که روکش طلا در این فرآیند معمولاً نسبتاً نازک است، به طوری که در صورت استفاده بیش از حد یا از طریق سایش، روکش طلا به راحتی آسیب می بیند. ضخامت روکش طلا یا همان لایه آبکاری شده بستگی به عوامل مختلفی نظیر کیفیت جواهر دارد. برای مثال ممکن است جواهری یک تا دو درصد وزن خود، طلا داشته باشد و جواهری هم ممکن است تا 5 درصد وزن خود طلا داشته باشید. به‌طورکلی ضخامت روکش طلا برای جواهرات، چیزی بین نیم تا سه میکرون است.
نقاط قوت جواهرات آبکاری شده با طلا
هرچند جواهرات و بدلیجات آبکاری شده با طلا نسبت به جواهرات طلای اصل از ارزش به‌مراتب کمتری برخوردار هستند و ازنظر ظاهر نیز در درجه‌های پایین‌تری قرار می‌گیرند اما بازهم نقاط قوتی دارند که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- قیمت جواهرات آبکاری شده با طلا به‌مراتب کمتر از جواهرات طلای اصل است
- مقاومت جواهرات روکش شده با طلا در برابر مواد شیمیایی و اکسیداسیون، از همان جواهرات که آبکاری نشده‌اند بیشتر است
- بدلیجات آبکاری شده با طلا از بدلیجاتی که با طلا آبکاری نشده‌اند ظاهر به‌مراتب بهتری دارند و درخشنده‌تر و براق‌تر به نظر می‌رسند.
تشخیص طلای واقعی از بدلیجات یا جواهرات آبکاری شده با طلا
همان‌طور که اشاره‌شده معمولاً طلا روی مس، برنج یا نقره استرلینگ آبکاری می‌شود، بنابراین آهنربا باعث جذب این جواهرات نخواهد شد. همچنین عیارسنجی آن‌ها با سنگ محک نیز ممکن است ما را به‌اشتباه بیندازد. به همین خاطر توصیه می‌شود جواهرات مشکوک به آبکاری طلا را با سیم‌چین ببرید و لایه میانی آن را با اسید آزمایش نمایید.
نگهداری از جواهرات و بدلیجات آبکاری شده با طلا
اگرچه طول عمر روکش طلا به عوامل زیادی مثل میزان استفاده از جواهر آبکاری شده بستگی دارد اما رعایت نکات زیر در نگهداری از جواهرات آبکاری شده می‌تواند به افزایش طول عمر روکش طلا کمک کند.
- جواهرات آبکاری شده را از مواد شیمیایی حتی مواد شوینده یا عطر و اودکلن و اسپری مو دورنگه دارید.
- هرچقدر از جواهرات آبکاری شده کمتر استفاده کنید، طول عمر روکش طلا بیشتر خواهد شد؛ بنابراین در مواقعی که نیاز به جواهر ندارید آن را درجایی مناسب نگهداری نمایید. برای مثال در مواقعی مانند ورزش، حمام‌کردن، آشپزی و خوابیدن جواهرات را دربیاورید تا از آسیب دیدن آن‌ها جلوگیری شود.
- درصورتی‌که نیاز به تمیزکاری جواهر بود آن را با مقداری آب، مقدار کمی مایع دستشویی و یکپارچه نرم، به‌آرامی تمیز نمایید.
در کل در نظر داشته باشید که روکش طلا دیر یا زود از بین خواهد رفت، اما اگر ضخامت و کیفیت طلای آبکاری شده بالا باشد و همچنین جواهر در شرایط مناسبی نگهداری گردد، روکش طلا می‌تواند حتی تا چند سال عمر نماید. لازم به ذکر است که وقتی روکش طلا از بین رفت و جلا و درخشندگی خود را از دست داد می‌توانید به کارگاه‌های آبکاری مراجعه کنید و جواهر را دوباره آبکاری طلا نمایید.
آموزش استخراج طلا و نقره
در کتاب “استخراج طلا و نقره به روش شیمیایی”، فرایند استخراج طلا و نقره از جواهرات و قطعات الکترونیکی به طور کامل و مرحله به مرحله شرح داده شده که برخی از مباحث آن به صورت زیر است:
- تشخیص و عیارسنجی طلا و نقره
- روش‌های شناسایی طلا، نقره، پلاتین و پالادیوم در محلول
- بازیافت نقره از جواهرات و ظروف استرلینگ
- روش‌های حذف فلزات مزاحم به خصوص فلز قلع از مواد و محلول‌ها
- بازیافت طلا از جواهرات عیارپایین و ناخالص
- روش‌های خنثی‌سازی محلول تیزابی و رسوب دادن طلا به دو روش مختلف
- آموزش روش‌های وایتکس و اسیدپراکسید جهت بازیافت طلا از قطعات الکترونیکی
- آموزش ذوب طلا و نقره به وسیله مشعل هواگاز
در صورتی که مایل به دریافت و مطالعه این کتاب هستید، روی لینک زیر کلیک فرمایید تا به فروشگاه اینترنتی ایزی گلد منتقل شوید:
سلام.یه سوال داشتم.بدلیجات رو توی طلا فروشی ها هم آب طلا میگیرن یا نع؟!
سلام بله – البته به نوع روکشی که مد نظرتون هست و جنس بدلیجات هم بستگی داره – بهتره با کسانی که آبکاری انجام می دهند مشورت کنید.
من یه نوشته علی ولی الله مسی با روکش طلا دارم به اندازه کف دست آیا ارزش مالی داره
صرفا ارزش دکوری داره.
آیا ضخامت روکش آبکاری طلا ممکن است در طول زمان کم شود؟
بله. در سایت اشاره شده که عواملی مثل استفاده مکرر، تماس با مواد شیمیایی، اصطکاک و … ممکن است باعث کاهش روکش طلا و آسیب به آن می شود.