سدیم پراکسید ماده‌ای غیر آلی و یک باز قوی است که از سوختن سدیم در حضور اکسیژن زیاد ایجاد می‌شود. این ماده شیمیایی یک ماده پرمصرف نیست ولی به هر صورت کاربردهای خاص خود را دارد و برای مثال در آزمایشگاه‌های شیمی به عنوان اکسیدکننده یا به عنوان منبع اکسیژن در برخی سنتزهای مواد شیمیایی استفاده می‌شود. در ادامه بیشتر در مورد این ترکیب شیمیایی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن و کاربردهایش توضیح خواهیم داد.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
سدیم پراکسید با فرمول شیمیایی Na2O2، با شناسه پاب‌کم ۱۴۸۰۳ و جرم مولی ۷۷٫۹۸ گرم بر مول یک پودر (گاهی اوقات به صورت گرانول) زرد یا سفید رنگ است که در آب حل می‌شود و واکنش شدیدی می‌دهد. این ماده همچنین در اسیدها محلول است ولی در بازها حل نمی‌شود. همان‌طور که گفته شد این ترکیب یک باز قوی به شمار می‌رود و وقتی در معرض گرما یا حتی رطوبت قرار گیرد، دچار تجزیه شده و به اکسید سدیم و اکسیژن تبدیل می‌گردد. لازم به ذکر است که این ماده در دمای ۴۶۰ درجه سلسیوس ذوب می‌شود و در دمای ۶۵۷ درجه سلسیوس به نقطه جوش خود می‌رسد.
سدیم پراکسید چگونه تولید می‌شود؟
پراکسید سدیم را می‌توان از واکنش فلز سدیم با اکسیژن در دمای 130 تا 200 درجه سانتی‌گراد تهیه کرد. در این فرآیند ابتدا اکسید سدیم تولید می‌شود که در مرحله‌ای جداگانه اکسیژن را جذب کرده و به سدیم پراکسید تبدیل می‌گردد. این ماده را همچنین می‌توان با عبور گاز ازن بر روی یدید سدیم جامد و در داخل لوله پلاتین یا پالادیوم تولید کرد. در این روش گاز ازن سدیم را اکسید کرده و پراکسید سدیم را تشکیل می‌دهد و پلاتین یا پالادیوم هم واکنش را کاتالیز می‌کنند.
کاربردهای سدیم پراکسید
از سدیم پراکسید برای سفید کردن خمیر چوب در ساخت کاغذ، استخراج مواد معدنی از سنگ معدن، به عنوان اکسیدکننده در آزمایشگاه‌های شیمی، به عنوان منبع اکسیژن در برخی سنتزهای مواد شیمیایی، در تولید سفیدکننده‌های لباس‌شویی، به عنوان یک منبع سدیم حرارتی بسیار نامحلول که برای کاربردهای شیشه، نوری، الکترونیک و سرامیک مناسب است و برخی از کارهای دیگر استفاده می‌شود.
نگهداری و انبارش سدیم پراکسید
این ترکیب شیمیایی در صورت مخلوط شدن با مواد قابل احتراق یا بر اثر اصطکاک، حرارت یا تماس با رطوبت به آسانی مشتعل می‌شود و حتی در صورت تماس با آب، الکل‌ها، اسیدها، فلزات پودری و مواد آلی باعث انفجار می‌گردد که در نتیجه می‌بایست این ماده را در ظروف مناسب و مقاوم به خوردگی، در دمای پایین و در جایی با تهویه کافی و عاری از رطوبت و همچنین به دور از کلیه عوامل و مواد ناسازگار که بعضی از آن‌ها نام برده شدند، نگهداری کرد.
مسائل ایمنی
تماس پراکسید سدیم با پوست یا چشم‌ها باعث سوختگی و آسیب شدید می‌شود و به طبع استنشاق ذرات و گرد و غبار آن یا بلع آن نیز خطرناک است. به طور کلی توصیه می‌شود هنگام استفاده از این ماده شیمیایی از دستکش ایمنی، لباس محافظ و عینک محافظ چشم استفاده کنید و کلیه مسائل ایمنی را رعایت نمایید.
