نقره یکی از فلزات گران‌بها و درواقع ارزان‌ترین آن‌ها و فلزی به رنگ سفید و براق است که کاربردهای زیادی در زندگی ما دارد. به عبارت دیگر نقره پرکاربردترین فلز گران‌بها در صنعت محسوب می شود، به‌طوری‌که در بسیاری از جواهرات و زیورآلات و حتی قطعات الکترونیکی، نقره وجود دارد. البته نقره در ساخت ساخت سکه و مسکوکات، در صنعت عکس‌برداری و چاپ عکس، ساخت مواد شیمیایی و بسیاری از صنایع دیگر نیز به کار می‌رود. از این رو استخراج نقره از وسایلی که در آنها نقره وجود دارد به امری اجتناب ناپذیر تبدیل شده است. به همین بهانه تصمیم داریم که در این مطلب به روشهای استخراج نقره بپردازیم.


نقره را از چه وسایل و موادی می توان استخراج کرد؟

پیش از اینکه به موضوع اصلی مقاله یعنی روشهای استخراج نقره بپردازیم، اجازه دهید که ابتدا بگوییم که اصلا نقره را از چه مواد و وسایلی می توان استخراج کرد. نقره در بسیاری از مواد، لوازم و وسایل و به طور کلی صنایع (دلایل زیادی برای استفاده فراوان نقره در صنایع وجود دارد که می‌توان از این دلایل به قیمت پایین نقره نسبت به فلزات گران‌بهای دیگر، رسانایی بالای این فلز و مقاومت آن در برابر خوردگی اشاره کرد) به کار می‌رود، ازاین‌رو بازیافت آن به امری اجتناب‌ناپذیر تبدیل‌شده است. در زیر بعضی از مواردی که می‌توان از آن‌ها نقره استخراج کرد را نام می‌بریم.

1- محلول‌های ثبوت مستعمل، ضایعات فیلم‌های رادیولوژی و لیتوگرافی
2- جواهرات و زیورآلات دست‌دوم و کهنه نقره (جواهرات 925)
3- ظروف نقره کهنه و دست‌دوم که معمولاً از نقره 925 ساخته می‌شوند.
4- سکه‌های نقره کهنه و ضایعاتی که همان‌طور که اشاره شد از نقره 840 یا 850 ساخته می‌شوند.
5- قطعات الکترونیکی نظیر سی پی یوها، چیپ ها، آی سی ها، خازن‌های تانتالیوم و خازن‌های نصب سطحی
6- آلیاژهای گوناگون نقره که در صنایع کاربرد دارند نظیر پایه‌های الکتریکی که در بعضی از کنتاکتورها موجود است و یا لحیم‌های نقره که در بعضی از بردهای الکترونیکی به‌کاررفته است.
7- سکه های قدیمی و یا تزئینی و دکوری ساخته شده با نقره

روشهای استخراج نقره

استخراج نقره از خاک‌ و سنگ معدنی

بد نیست دانید که نقره به‌ندرت به‌صورت خالص در خاک‌های معدنی یافت می‌شود و درواقع بیشتر به‌عنوان محصول جانبی از فرآیند استخراج سایر فلزات، استخراج و بازیابی می‌گردد. برای مثال در بسیاری از خاک‌های سرب‌دار، نقره وجود دارد و اکثر کارخانه‌هایی که به استخراج سرب از خاک معدنی مشغول هستند، شمش نقره هم به‌عنوان محصول جانبی تولید می‌کنند. همچنین در خاک‌های مس نیز مقداری نقره وجود دارد که در فرآیند استخراج نقره با الکترووینینگ، نقره به شکل لجن آندی در کف سلول ته‌نشین می‌شود که این لجن، جداسازی شده و طی مراحل اضافه، نقره از آن بازیابی می‌گردد. علاوه بر اینها نقره از خاک طلا و روی هم به مقدار قابل توجهی استخراج می گردد.

انحلال نقره

انحلال نقره با اسید نیتریک انجام می‌شود. درواقع تنها اسید رایجی که می‌تواند نقره را در خود حل کند، اسید نیتریک است؛ بنابراین نقره باید در اسید نیتریک و البته مقداری آب مقطر حل شود و سپس با روشی معین از محلول رسوب داده شود. برای مثال فرض کنید که مقداری جواهر یا ظروف نقره و یا حتی تعدادی قطعات الکترونیکی را در اسید نیتریک حل کرده اید و حال می خواهید نقره را از محلول نیترات نقره تولید شده استخراج کنید. روشهای مختلفی برای استخراج نقره از محلول نیترات نقره وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند که در ادامه آنها را توضیح می دهیم.

روش استخراج نقره از محلول نیترات نقره

برای استخراج نقره از محلول نیترات نقره ابتدا باید مطمئن شویم که محلول کاملا تمیز و عاری از هرگونه مواد زائد و ذرات ناخالصی است. بنابراین قبل از هر چیز محلول را به وسیله یک کاغذ صافی فیلتر کنید. سپس یکی از روش های زیر را انتخاب کرده و نقره را از محلول رسوب دهید.

رسوب دادن نقره به وسیله نمک

رسوب دادن نقره به وسیله نمک: یکی از روشهای استخراج نقره

در این روش کافی است مقداری نمک یا جوهرنمک به محلول نیترات نقره اضافه کنید تا نقره به صورت کلرید نقره از محلول رسوب کند. این روش برای مواقعی که پالادیوم در محلول وجود دارد بسیار مناسب است چرا که پالادیوم در محلول باقی می ماند و رسوب نقره را آلوده نمی کند. 

رسوب دادن نقره به وسیله مس

در این روش باید یک شمش مسی را درون محلول نیترات نقره (محلول حاصل از حل شدن نقره در اسید نیتریک) قرار دهید تا نقره از محلول رسوب کند. این روش نسبت به روش قبلی سریع تر و کم دردسرتر است اما در صورتی که فلز گرانبهایی مثل پالادیوم در محلول وجود داشته باشد، همراه با پودر نقره از محلول رسوب خواهد کرد. لازم به ذکر است که از روی یا آلومینیوم هم می توان برای این کار استفاده نمود.

استخراج نقره

تبدیل کلرید نقره به فلز نقره

اگر نقره را به وسیله مس از محلول نیترات نقره رسوب دهید می توانید آن را پس از شست و شو و خشک کردن ذوب نمایید. اما اگر از روش نمک یا جوهرنمک استفاده کرده باشید، باید در مراحلی اضافه، کلرید نقره را به فلز نقره تبدیل نمایید (ذرات کلرید نقره به روش‌های مختلفی مثل روش اسیدسولفوریک و آهن یا روش جوهرنمک و آلومینیوم به پودر نقره تبدیل می‌گردد). برای این کار روشهای مختلفی وجود دارد که در ادامه تعدادی از این روش ها را توضیح می دهیم.

ذوب کلرید نقره به همراه سدیم کربنات

در این روش کلرید نقره که باید کاملا خشک و آسیاب شده باشد را با مقدار معینی سدیم کربنات، بوره یا همان بوراکس و پودر زغال مخلوط کرده و سپس پودر حاصل را ذوب می کنند تا کلرید نقره به فلز نقره کاهش یابد.

خرید اینترنتی بوراکس – برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

لازم به ذکر است از آنجایی که این روش بازدهی بالایی ندارد و در فرآیند ذوب نیز دودهای سمی و کشنده تولید می شود، استفاده از این روش را توصیه نمی کنیم.

استخراج نقره به روش الکتروشیمیایی (الکترووینینگ)

یکی دیگر از روشهای استخراج نقره، استفاده از سیستم الکترولیز است. در روش الکترولیز نقره یا الکتروشیمیایی، محلول نیترات نقره به سلول‌های الکترووینینگ منتقل می‌شود تا به‌وسیله جریان برق، نقره روی کاتد رسوب کند. البته این روش برای حجم‌های پایین و حتی کارگاهی مناسب نیست و فقط به‌صورت صنعتی و در شرایط خاص به‌صرفه هست.

استخراج نقره به روش الکتروشیمیایی - الکترولیز نقره

تبدیل کلرید نقره به روش سیانید

در این روش کلرید نقره در سدیم سیانید یا پتاسیم سیانید حل شده و سپس با استفاده از فرآیند الکترولیز، نقره از محلول سیانیدی رسوب داده می شود. این روش از بازدهی قابل قبولی برخوردار است و نقره نیز با خلوص بالایی استخراج می شود، اما چون سیانید یک ماده بسیار خطرناک و کشنده است، استفاده از آن همچون روش سدیم کربنات توصیه نمی شود.



مطالب مرتبط: