سنگ اسپسارتیت که به نام لعل منگنزدار هم معروف است، یکی از کانی‌های سیلیکاتی و از گروه کانی‌های گارنت است که از سیلیس، آلومینیوم، منگنز و گاه تیتانیوم تشکیل می گردد. این سنگ به دلیل زیبایی ظاهری و همین‌طور کمیاب بودن یک سنگ قیمتی به شمار می‌رود.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
سختی اسپسارتیت در مقیاس موس، شش و نیم تا هفت نیم است که برای یک گوهرسنگ میزان مناسبی است. این سنگ خاصیت مغناطیسی دارد؛ چراکه حاوی مقداری منگنز و آهن است.
رنگ سنگ اسپسارتیت
اسپسارتیت به صورت غیر شفاف تا نیمه شفاف و در رنگ‌های نارنجی، نارنجی مایل به صورتی، نارنجی مایل به قرمز، نارنجی مایل به زرد، قرمز و قرمز مایل به قهوه‌ای و البته به همراه مقداری ناسرگی وجود دارد (البته سنگ‌های خالص و بدون ناسرگی هم وجود دارند که بسیار کمیاب و نادر هستند) و وجود این رنگ‌ها معمولاً به خاطر منگنز است. باارزش‌ترین رنگ این گوهرسنگ نارنجی مایل به قرمز است که اسپسارتیت با این رنگ را اسپسارتیت ماندارین می‌گویند.
منابع و استخراج سنگ اسپسارتیت
سنگ اسپسارتیت برای اولین بار در چک کشف شد. این کانی آن‌طور که باید کمیاب نیست و در بسیاری از کشورهای جهان ازجمله آلمان، فنلاند، لهستان، سوئد، روسیه، ماداگاسکار، نامیبیا، نیجریه، موزامبیک، کانادا، برزیل، آمریکا، سریلانکا، برمه، ژاپن، استرالیا، هند و افغانستان یافت می‌شود.
تشخیص اسپسارتیت
همان‌طور که ذکر شد، اسپسارتیت خاصیت مغناطیسی دارد. بنابراین جدای از توجه به رنگ و ظاهر آن می‌توان با استفاده از آهنربایی قوی آن را آزمایش کرد و تشخیص داد.
کاربردها
اسپسارتیت‌هایی که ظاهر و شفافیت قابل قبولی دارند، به عنوان سنگ قیمتی در جواهرسازی و ساخت وسایل تزئینی به کار می‌روند و از آن‌هایی که ظاهر و کیفیت لازم را ندارند در صنایع مختلفی مثل ساخت سمباده و فیلتر تصفیه استفاده می‌شود.
نگهداری از اسپسارتیت
اسپسارتیت در برابر حرارت و تغییرات دمایی مقاومت بالایی ندارد، به طوری که تغییرات دمایی می‌تواند حتی باعث شکسته شدن این سنگ قیمتی شود. بنابراین مهم‌ترین نکته در نگهداری این سنگ این است که آن را از حرارت و تغییرات دمایی دور نگه دارید. خوشبختانه این گوهرسنگ در برابر نور مقاوم و پایدار است و نور به تنهایی نمی‌تواند آسیبی به آن وارد سازد.
