سنگ جاسپر

سنگ جاسپر گونه‌ای از یشم، یک سنگ قیمتی و از گروه کانی‌های کوارتز است که از سیلیکا تشکیل شده و به خاطر رنگ زیبا و چشم‌نوازی که دارد، در ساخت جواهرات و لوازم تزئینی به کار می‌رود. استفاده از این گوهرسنگ قدمت چند هزار ساله دارد، به طوری که در میان اقوام مختلف این سنگ از جایگاه بالایی برخوردار بوده است. برای مثال همراه مومیان مصری این سنگ را دفن می‌کردند تا آن‌ها را از اتفاقات بعد از مرگ مصون نگه دارد

سختی

سختی سنگ جاسپر در مقیاس موهس، شش و نیم تا هفت است که سختی نسبتاً بالایی محسوب می‌گردد.

رنگ سنگ جاسپر

سنگ قیمتی جاسپر مات و غیر براق است و معمولاً در رنگ قرمز وجود دارد، اما در رنگ‌های سبز، زرد، قهوه‌ای و آبی هم یافت می‌شود. البته نوع آبی‌رنگ آن بسیار کمیاب و نادر است. رگه‌دار بودن، حلقه مداری، خال‌دار و مشبک بودن و داشتن ظاهر شعله‌ای از خصوصیات ظاهری و بارز جاسپر است.

انواع جاسپر

جاسپر از نظر گوهرشناسی و کانی شناسی به چهار دسته زیر تقسیم می‌شود:

• جاسپر حقیقی که ترکیب غالب آن کوارتز است.
• شبه جاسپر که ترکیب کلسدونی دارد.
• کوارتزیت ها و هورنفلس های شبه جاسپر که در اثر افزایش میزان تبلور این سنگ‌ها و وجود ناخالصی‌ها به این صورت دیده می‌شوند.
• سنگ‌های نفوذی شبه جاسپر که بیشتر شامل کوارتز و فلدسپار هستند.

منابع و استخراج سنگ جاسپر

جاسپر در طول زمان و در جریان رسوب‌گذاری سیلیکات‌ها و خاکسترهای آتش‌فشانی ایجاد می‌شود. این کانی قیمتی از نظر ژیزمان تقریباً فراوان است و در کشورهای مختلفی ازجمله مصر، استرالیا، کانادا، برزیل، هند، ماداگاسکار، قزاقستان، اروگوئه، ونزوئلا، ایالات متحده آمریکا و اندونزی پیدا می‌شود.

 جاسپر در ایران

جالب است بدانید که جاسپر در بسیاری از نقاط ایران (مثل شهر بم) و به خصوص همراه با عقیق وجود دارد که اتفاقاً دارای رنگ‌ها و تنوع اشکال زیبایی هستند و پتانسیل بالایی جهت تراش و استفاده در جواهرسازی دارند. لازم به ذکر است که طبق مطالعات انجام شده، بیشتر این جاسپرها از نوع حقیقی و مقداری هم از نوع شبه جاسپر هستند.

کاربرد در جواهرسازی

جاسپر دارای سطحی صاف و شکننده است و به همین دلیل بیشتر برای ساخت زیورآلات مورد استفاده قرار می‌گیرد. به علت ساختار همگن خود می‌تواند دارای رنگی یکدست باشد که برای تراش کاروینگ و مجسمه‌های کلکسیونی بسیار مناسب است. تراش‌های کابوشن، کاروینگ، مهره تراشی ازجمله تراش‎های رایجی هستند که بر روی این گوهرسنگ انجام می‌شود.