نیترات پتاسیم یکی از مهم‌ترین مشتقات عنصر پتاسیم و یک کود شیمیایی پرمصرف است که به طور طبیعی در دیوارهٔ غارها به شکل گرد سفیدرنگ وجود دارد. از این ماده شیمیایی در کشاورزی، صنایع نظامی کاشی و سرامیک و … استفاده می‌شود. در ادامه بیشتر به این نمک نیتراتی خواهیم پرداخت.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
نیترات پتاسیم با فرمول شیمیایی KNO3 یک پودر سفیدرنگ و فاقد بو است که از سه عنصر پتاسیم، اکسیژن و نیتروژن تشکیل می‌شود. این ترکیب یک اکسیدکننده تقریباً قوی است و خاصیت انفجاری دارد. همچنین در آب، آمونیاک و گلیسیرین حل می‌شود (به طور کلی این نمک نیتراتی انحلال‌پذیری بالایی دارد و در بسیاری از حلال‌ها حل می‌شود). لازم به ذکر است که پتاسیم نیترات دارای نقطه ذوب 334 درجه سانتی‌گراد و نقطه جوش 400 درجه سانتی‌گراد می‌باشد که البته در این دما تجزیه می‌گردد.
پتاسیم نیترات چگونه تولید می‌شود؟
روش‌های مختلفی برای تولید نیترات پتاسیم وجود دارد. در مقیاس صنعتی یا حتی آزمایشگاهی معمولاً آن را از واکنش جابه‌جایی بین سدیم نیترات و پتاسیم کلرید و یا از ترکیب نیترات آمونیوم و کلرید پتاسیم یا خنثی‌سازی اسید نیتریک با پتاسیم هیدروکسید تولید می‌کنند.
کاربردهای نیترات پتاسیم
یکی از مهم‌ترین کاربردهای نیترات پتاسیم استفاده به عنوان کود شیمیایی در کشاورزی و باغبانی است. درواقع این ماده شیمیایی منبعی از ازت و پتاسیم مورد نیاز گیاهان و محصولات کشاورزی محسوب می‌شود و می‌تواند به شکل کود به خاک کشاورزی و باغ‌ها اضافه شود. لازم به ذکر است که ازت موجود در این ترکیب باعث بهبود رشد رویشی گیاه می‌شود و پتاسیم آن در بهبود کیفیت، افزایش مقاومت گیاه به خشکی، شوری و آفات و بیماری‌ها بسیار مؤثر است.
این ماده همچنین در تولید و سنتز برخی از مواد شیمیایی، تولید کودهای npk، ساخت داروهای مختلف، در پزشکی برای درمان بیماری آسم و مقابله با فشار خون بالا یا پایین، در کریستال و بلورسازی، آبکاری، جهت تولید لعاب مورد استفاده در صنعت کاشی و سرامیک، به عنوان نگهدارنده مواد غذایی، برای تولید خمیردندان به ویژه خمیردندان‌های ضد حساسیت، در لاستیک سازی، در صنایع نظامی برای ساخت بمب‌های دودزا و باروت، تولید برخی از سموم دفع آفات قارچی، ساخت وسایل آتش‌بازی و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نگهداری و انبارش پتاسیم نیترات
این ماده شیمیایی باید در جایی خشک و خنک، با تهویه مناسب و به دور از هرگونه رطوبت و آب نگهداری شود چراکه این نمک نیتراتی جاذب رطوبت است و در صورت جذب رطوبت به راحتی فاسد و خراب می‌شود. همچنین باید دور از حرارت و ترکیبات اشتعال‌زا قرار گیرد چون می‌تواند با این‌گونه مواد واکنش دهد و آتش‌سوزی ایجاد کند.
نکات ایمنی
نیترات پتاسیم هم مانند سایر مواد شیمیایی خطراتی را به همراه دارد و هنگام استفاده از آن باید موارد ایمنی را رعایت نمود. بلع این ماده موجب مسمومیت حاد می‌شود که درنهایت موجب مرگ خواهد شد. همچنین تماس آن با پوست و چشم می‌تواند باعث سوزش و یا حتی آسیب‌های جدی شود. به طور کلی توصیه می‌گردد که هنگام استفاده از این ترکیب شیمیایی از کلیه تجهیزات ایمنی نظیر ماسک، دستکش و عینک ایمنی استفاده نمایید.
