پتاسیم بی کربنات یا پتاسیم هیدروژن کربنات یا اسید کربنات پتاسیم یک ماده شیمیایی نمکی شکل و مشتق شده از عنصر پتاسیم است که هم به صورت معدنی در طبیعت وجود دارد و هم به صورت مصنوعی تولید میشود. این ترکیب شیمیایی کاربردهای مختلفی در صنعت دارد و از آن در صنایع غذایی، داروسازی و غیره استفاده میشود. در ادامه بیشتر در مورد این ماده شیمیایی و کاربردهای آن توضیح خواهیم داد.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
پتاسیم بی کربنات با فرمول شیمیایی KHCO₃ پودری کریستالی (و گاه گرانول) و به رنگ سفید یا بی‌رنگ و فاقد بو است که در آب و در یک واکنش گرماده حل میشود ولی در حلال‌های آلی مثل اتانول، اتر و استون نامحلول است. لازم به ذکر است که نقطه جوش این ماده ۳۳۳٫۶ درجه سانتی‌گراد و دمای ذوب آن 292 درجه سانتی‌گراد است که درواقع در این دما تجزیه میشود.
پتاسیم بی کربنات چگونه تولید میشود؟
پتاسیم بی کربنات را می‌توان به چند روش تولید کرد. در یک روش می‌توان آن را از واکنش بین پتاسیم هیدروکسید مایع و کربن دی اکسید تولید کرد و در روش دیگر نیز می‌توان از الکترولیز پتاسیم کلرید استفاده کرد و با این روش این ماده شیمیایی را به دست آورد. گفتنی است که همان‌طور که بدان اشاره شد، این ماده به صورت معدنی هم در طبیعت وجود دارد که نام سنگ معدنی آن کالیسینیت است و البته به ندرت هم یافت میشود.
کاربردهای پتاسیم بی کربنات کدامند؟
این نمک شیمیایی به اندازه مواد شیمیایی رایج و تا حدودی مشابه مثل سدیم بی کربنات یا سدیم کربنات مصرف ندارد، اما به هر صورت کاربردهای خاص خود را داراست. به عنوان مثال از این ماده در صنایع غذایی به عنوان یک افزودنی غذایی و تنظیم اسیدیته محصولات غذایی مثل نوشابه، شکلات، شیرینی، پودر کاکائو و غیره استفاده میشود. همچنین از آن در کشاورزی برای مبارزه با قارچ و کپک، به عنوان بافر در داروسازی، خاموش کردن آتش در تولید مواد اطفاء حریق، در سرامیک‌سازی، تولید و ساخت شیشه، تنظیم pH خاک زمینهای کشاورزی، در آزمایشگاه به عنوان یک معرف یا برای خشک کردن بعضی از کتون ها، الکل‌ها و آمین‌ها قبل از تقطیر، تولید صابون، در دامداری به عنوان یک ماده خوراکی دام برای برآوردن نیازهای پتاسیم آن‌ها، در تصفیه آب برای از بین بردن سختی آب و بسیاری از کارهای دیگر استفاده میشود.
ذخیره سازی و انبارش پتاسیم بی کربنات
این ماده شیمیایی را باید در ظروفی دربسته و در جایی خشک و عاری از هرگونه آب و رطوبت ذخیره و انبار کرد، چراکه این ماده جاذب رطوبت به شمار می‌رود. همچنین باید آن را در جایی خنک و به دور گرد و غبار و مواد شیمیایی ناسازگار نگهداری نمود.
نکات و مسائل ایمنی
طبق گزارش سازمان FDA آمریکا، بی کربنات پتاسیم عموماً یک ماده امن و بی‌خطر است و شواهدی نیز مبنی بر سرطان‌زا بودن آن وجود ندارد. به طور کلی این ماده در غلظت بالا موجب تحریک پوست، چشم و سیستم تنفسی میشود، اما در غلظت‌های کم و متوسط برای سلامتی انسان ضرری ندارد.
سلام
پتاسیم بیکربنات را جوش شیرین خوب هم میگویند. چون فاقد سدیم و فشارخون بالا نمی برد. از آنجایی که بعنوان پودر آتش خاموش کن هم استفاده میشود . لذا از ایجاد سم آکریلامید (ناشی از برشته کردن نان) جلوگیری میکند!. جالبی دیگش اینکه نان بعد پخت رنگ زرد بخودش میگیرد و اینطوری میشود فهمید که به نان جوش شیرین با سدیم زده نشده و فشارخون بالا نمیبرد.
امید وارم مفید باشد.
سلام ممنون از توضیحات شما