پتاسیم دی کرومات که به نام پتاسیم بی کرومات هم شناخته می‌شود، یکی از مواد شیمیایی مهم و کاربردی است که از مهم‌ترین و معروف‌ترین نمک‌های کروم محسوب می‌شود و در آزمایشگاه‌ها و صنایع مختلف به منظور اهداف گوناگون از آن استفاده می‌گردد. در ادامه بیشتر به این ترکیب معدنی خواهیم پرداخت.
خصوصیات شیمیایی و فیزیکی
پتاسیم دی کرومات یا همان پتاسیم بی کرومات با فرمول شیمیایی K2Cr2O7 پودری نارنجی تا نارنجی مایل به قرمز و کریستالی، بدون بو و یک اکسیدکننده قوی است که در الکل نامحلول و در آب و به خصوص آب داغ محلول می‌باشد. این ترکیب در فرمول شیمیایی خود کروم شش ظرفیتی دارد و به همین علت ماده‌ای خطرناک و سرطان‌زا به شمار می‌رود؛ چراکه موادی که در ساختار خود کروم شش ظرفیتی دارند بسیار خطرناک هستند. لازم به ذکر است که نقطه ذوب این ماده شیمیایی 398 درجه سانتی‌گراد و نقطه جوش آن 500 درجه سانتی‌گراد می‌باشد.
تولید پتاسیم دی کرومات
روش‌های مختلفی برای تولید پتاسیم دی کرومات وجود دارد. به عنوان مثال در یکی از این روش‌ها محلول پتاسیم کلرید را با سدیم دی کرومات واکنش داده و بعد محلول را خنک‌سازی و کریستالیزه می‌کنند تا پتاسیم دی کرومات تولید شود. یا در روشی دیگر آن را از واکنش محلول تری اکسید کروم و پتاسیم هیدروکسید در یک راکتور مخصوص تولید می‌کنند. لازم به ذکر است که این ماده به صورت معدنی هم در طبیعت وجود دارد و مثلاً می‌توان آن را به شکل ماده معدنی لوپوزیت یافت.
کاربردهای پتاسیم دی کرومات
این ماده شیمیایی کاربردهای زیادی دارد و مثلاً از آن برای شستشوی ظروف شیمیایی به منظور از بین بردن آلودگی‌های مواد کاهنده در دیواره شیشه، در دباغی چرم، تولید سیمان، پردازش عکاسی، رنگ‌آمیزی چوب، تشخیص فلز نقره، در شیمی آلی برای اکسید کردن الکل‌ها، در آزمایشگاه برای تعیین سولفید هیدروژن احیاکننده، اسید گوگرد، یون‌های آهن و غیره، به عنوان سفت کننده اپوکسی، تولید رنگ‌دانه‌های کرومی، تعیین COD، در آبکاری کروم، در پزشکی به عنوان ضدعفونی‌کننده، میناکاری، تولید چسب و رنگ، ساخت واکس کفش، ساخت کبریت و بسیاری از کارهای دیگر استفاده می‌شود.
نگهداری و انبارش پتاسیم دی کرومات
این ماده شیمیایی باید در جایی خشک، خنک و عاری از هرگونه رطوبت و آب نگهداری شود. این نمک معدنی در شرایط و دمای معمولی پایدار است، اما حتماً باید از مواد ناسازگار مثل عوامل احیاکننده، مواد قابل احتراق، هیدرازین و هیدروکسیل آمین دور نگاه داشته شود، زیرا همان‌طور که گفته شد این ماده شیمیایی یک اکسیدکننده قوی است که می‌تواند ماهیت قابل احتراق سایر مواد را با استفاده از اکسیژن افزایش دهد و درنتیجه باعث آتش‌سوزی یا انفجار شود.
نکات و اصول ایمنی
همان‌طور که ذکر شد، پتاسیم دی کرومات سرطان‌زا و بسیار سمی است و برای محیط زیست هم آسیب‌های فراوانی دارد. خورندگی این ماده در حدی است که در هنگام تماس با پوست و چشم موجب تحریک شدید، احساس سوزش و حتی منجر به کوری می‌شود. این ماده همچنین می‌تواند منجر به جهش‌های ژنتیکی و به دنیا آمدن کودکان نابالغ گردد. به طور کلی توصیه اکید می‌شود که از استنشاق یا تماس اعضای بدن با این ماده شیمیایی جلوگیری کنید و هنگام استفاده از آن به تمام تجهیزات و وسایل ایمنی مجهز باشید.
