اسید مالیک (به انگلیسی: Malic acid) که در فارسی آن را جوهر سیب می‌نامند، یک اسید میوه است (درست مثل تارتاریک اسید و سیتریک اسید) که در ایجاد مزهٔ ترش در میوه‌ها نقش دارد. این ماده شیمیایی جامد یک افزودنی غذایی به شمار می‌رود و در بیوشیمی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. در ادامه بیشتر در مورد این ترکیب شیمیایی بحث خواهیم کرد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
اسید مالیک با فرمول شیمیایی C4H6O5 و شناسه پابکم 525 پودری کریستالی و سفیدرنگ است که در آب حل می‌شود و در دمای ۱۳۰ درجه سلسیوس به نقطه ذوب خود می‌رسد. چگالی این اسید 1.609 گرم بر سانتی‌متر مکعب است و جرم مولی آن ۱۳۴٫۰۹ گرم بر مول می‌باشد. اسیدمالیک همچنین یک آلفاهیدروکسی اسید است و باید بدانید که هیدروکسی اسیدها گروهی از اسیدهای کربوکسیلیک هستند که یک گروه عاملی هیدروکسیل به آن‌ها افزوده شده است. لازم به ذکر است که نام این ماده ریشه در کلمه‌ی لاتین مالوم به معنی سیب دارد و برای اولین بار نیز در سال ۱۷۸۵ میلادی از آب سیب جدا شد و نمک‌های آن را هم مالات می‌نامند.
روش سنتز و تولید اسید مالیک
تولید تجاری این ماده شیمیایی از طریق هیدراتاسیون انیدرید مالئیک (از اکسیداسیون بنزن یا بوتان) تحت فشار و دمای بالا و در حضور کاتالیزورهای مناسب انجام می‌شود. این واکنش ترکیبی از راسمیک اسید و اسید مالیک را تولید خواهد کرد.
کاربردهای مالیک اسید
اسید مالیک کاربردهای زیاد و مهمی در صنایع مختلف اعم از دارویی، غذایی، پزشکی و صنایع تولید محصولات آرایشی و بهداشتی دارد که از این کاربردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در تولید آب‌نبات‌های سخت، آب‌میوه‌ها، ژله، کمپوت، مربا، لواشک، ترشی، نوشابه‌های گازدار و غیره
- در ساخت خمیردندان، دهان‌شویه و محصولات سفیدکننده دندان
- به عنوان یک نگهدارنده برای چربی‌ها و روغن‌ها
- در ساخت محصولات آرایشی و بهداشتی ازجمله کرم‌های ضد پیری و لایه بردارها
- به عنوان تقویت‌کننده قلب و کبد
- جهت تولید برخی از داروها
نگهداری و مسائل ایمنی
اسید مالیک را می‌بایست در ظرفی دربسته و در دمای کمتر از 30 درجه سلسیوس و به دور از گرما، رطوبت، مواد شیمیایی ناسازگار مثل احیاکننده‌ها و بازها و هرگونه آلودگی نظیر گرد و غبار نگهداری کنید. لازم به ذکر است که این ماده شیمیایی سمی نیست، اما تماس آن با چشم موجب تحریک جدی و آسیب به چشم می‌شود و از بلع و استنشاق ذرات آن نیز باید خودداری نمود.
