در بازیافت ضایعات و قطعات الکترونیک یا استخراج فلزات گرانبها از کنسانتره های معدنی یا حتی در شمش و جواهرات آبشده، در بسیاری از مواقع به مواد و آلیاژهایی بر می خوریم که حاوی طلا، نقره و پالادیوم هستند و بنابراین باید هر سه فلز بازیابی و استخراج شوند. در این مطلب قصد داریم که به صورت مرحله به مرحله روش جداسازی و بازیابی این سه فلز یعنی طلا، نقره و پالادیوم از مواد مذکور را توضیح دهیم.


اخطار: پروسه بازیابی فلزات گروه پلاتین مثل پلاتین و پالادیوم بسیار خطرناک است، به طوری که می تواند باعث مرگ فرد شود. بنابراین اکیدا توصیه می گردد که فقط در صورت داشتن آشنایی و تجربه کامل با این فلزات، مراحل زیر را به صورت عملی اجرا کنید. همچنین استخراج طلا و نقره به سبب کار با اسیدهای خورنده و مواد شیمیایی خطرناک پروسه ای است که نیاز به دقت و مهارت زیادی دارد و نباید توسط هر فرد و هر جایی انجام شود.

حل کردن نقره و پالادیوم و جداسازی طلا

تیزاب کاری

در ابتدا مواد یا آلیاژی که حاوی سه فلز گرانبهای طلا، نقره و پالادیوم است، باید در اسید نیتریک حل شود تا نقره و پالادیوم از طلا جداسازی گردد. نیاز به گفتن نیست که این مواد حتما باید به صورت پودر یا ذرات ریز باشند تا بتوان آنها را در اسید حل کرد. پس از حل کردن ذرات مورد نظر در اسید نیتریک، نقره و پالادیوم حل می شوند و طلا به صورت پودر در مرحله فیلتراسیون از محلول جدا می گردد. دقت کنید که از اسید نیتریک زیادی استفاده نکنید تا بعدا در مرحله رسوب دادن پالادیوم به مشکل نخورید.

بازیابی و استخراج طلا

بازیابی طلا

پودری که در مرحله فیلتراسیون از محلول اسیدی جدا کردید را در تیزاب سلطانی حل کنید و سپس با متابی سولفیت سدیم یا سولفات آهن، طلا را رسوب دهید. سپس پودر طلا را شسته، خشک کرده و ذوب نمایید. گفتنی است که طلا را می توان با کوره یا به روش هواگاز ذوب نمود که قبلا در سایت به اندازه کافی پیرامون آن صحبت کرده‌ایم.

جداسازی و بازیابی نقره

پس از بازیابی طلا، به منظور استخراج نقره، به سراغ محلول اسید نیتریک که حاوی نقره و پالادیوم است بروید. سپس مقداری جوهرنمک به محلول اضافه کنید تا کلرید نقره از محلول رسوب کند. سپس کلرید نقره را به روش های رایج به نقره تبدیل نمایید. گفتنی است که پروسه تبدیل کلرید نقره خود پروسه ای جداگانه است و پیشنهاد می شود که برای آشنایی با آن و  تبدیل کلرید نقره خود به نقره مقاله آموزش تبدیل کلرید نقره به نقره فلزی به روش های مختلف را مطالعه فرمایید.

بازیابی و استخراج پالادیوم

بازیابی پالادیوم

پس از جداسازی کلرید نقره از محلول اسید نیتریک، تنها فلز گرانبهایی که در اسید نیتریک باقی می ماند، پالادیوم است. برای بازیابی پالادیوم می توانید از دی متیل گلی اکسیم استفاده کنید. البته این ماده بسیار کمیاب و گران است و از این رو شاید بهتر باشد که یک شمش مسی را داخل محلول بیندازید تا پالادیوم از محلول رسوب کند. البته توجه داشته باشید که رسوب دادن پالادیوم با مس بسیار زمان بر است و ممکن است حتی تا چند هفته زمان ببرد.

اما چه موادی و قطعاتی برای بازیابی و استخراج طلا، نقره و پالادیوم مناسب هستند؟

حال که با فرایند استخراج و جداسازی این سه فلز گرانبها آشنا شدید، بد نیست بدانید که مواد و قطعات زیر می توانند حاوی طلا، نقره و پالادیوم باشند و برای بازیافت و استخراج مناسب هستند.

  • برخی چیپ های الکترونیکی مثل چیپ هایی که روی بردهای کامپیوتر و موبایل قرار دارند.
  • برخی شمش های آب شده که از جواهرات به ویژه طلای سفید به دست آمده‌اند.
  • لجن های آندی که از الکترولیز فلزاتی همچون مس و روی به دست آمده‌اند.
  • خاکها و سنگهای طلا و نقره که ممکن است در بعضی موارد پالادیوم هم داشته باشند.


مطالب مرتبط: