روش های مختلفی برای بازیافت ضایعات الکترونیکی وجود دارند. بعضی از این روش ها در حجم های کم و کارگاهی اجرا می شوند و بعضی دیگر نیز فقط برای اجرا در حجم های بالا و صنعتی کاربرد دارند. در این مطلب می خواهیم روش های بازیافت ضایعات الکترونیکی و کامپیوترهای مستعمل و نحوه بازیابی طلا، نقره، پالادیوم و پلاتین از آنها را شرح دهیم.


بازیافت ضایعات الکترونیکی و کامپیوترهای مستعمل به روش قالکاری با مس و الکترولیز

در این روش انواع ضایعات الکترونیکی نظیر کامپیوترهای مستعمل، بردهای کامپیوتری، بردهای موبایل، انواع قطعات الکترونیکی و هرگونه ضایعات الکترونیکی که حاوی طلا، نقره، پالادیوم و پلاتین باشد را در کوره قالکاری، با مس ذوب می کنند تا یک شمش یا قرص مسی به دست آید. سپس شمش یا قرص مس را در دستگاه الکترولیز تصفیه می کنند تا مس به صورت پودر مس در کف الکترولیت ته نشین شود و فلزات گرانبها به شکل لجن آندی در آند باقی بمانند. سپس پودر مس را ذوب می کنند تا در فرآیند قالکاری دوباره استفاده شود و لجن آندی را نیز اسیدکاری و تیزاب کاری می کنند تا طلا و نقره و فلزات گروه پلاتین بازیافت شوند.

این روش، برای حجم های صنعتی کاربرد دارد و بیشتر در کارخانه های بزرگ استفاده می شود. اگرچه با کمی تغییرات در روش بازیافت، می توان در حجم های کارگاهی هم از آن بهره برد.

کوره قالکاری

مراحل کلی روش قالکاری ضایعات الکترونیکی و الکترولیز

1- پیرولیز 2- سوزاندن و خاکستر کردن ضایعات الکترونیکی 3- آسیاب کردن مواد با بالمیل 4- جداسازی مغناطیسی جهت جدا کردن آهن از سایر مواد 5- قالکاری با مس 6- الکترولیز قرص یا شمش مس 7- جمع آوری لجن آندی از دستگاه الکترولیز 8- اسیدکاری لجن آندی برای با اسید نیتریک جهت بازیابی نقره و پالادیوم 9- تیزاب کاری مواد باقی مانده جهت بازیابی طلا و پلاتین

نقاط قوت روش قالکاری با مس و الکترولیز

سازگار با محیط زیست – مقدار پایین پسماند – بازدهی بالا – قابلیت اجرا در حجم های صنعتی و بسیار بزرگ

نقاط ضعف روش قالکاری با مس و الکترولیز

نیاز به سرمایه بالا – نیاز به حجم بالا و مداوم ضایعات الکترونیک – مصرف بالای انرژی – صرف زمان زیاد جهت بازیابی طلا و نقره و سایر فلزات گرانبها –

بازیافت ضایعات الکترونیکی و کامپیوترهای مستعمل به روش قالکاری با سرب و کوپلاسیون

در این روش، ضایعات الکترونیکی و کامپیوترهای مستعمل در کوره قالکاری با مقداری اکسید سرب ذوب می شوند تا یک شمش یا قرص سربی تولید شود. سپس شمش یا قرص سرب را کوپلاسیون می کنند تا سرب از طلا، نقره و فلزات گروه پلاتین جدا شود. در پایان فلزات باقی مانده را اسیدکاری و تیزاب کاری می کنند و طلا، نقره و فلزات گروه پلاتین را از همدیگر جداسازی می نمایند.

بازیافت ضایعات بردهای الکترونیکی به روش قالکاری

مراحل کلی بازیافت ضایعات الکترونیکی به روش قالکاری با سرب و کوپلاسیون

1- جداسازی قطعات و ضایعات الکترونیکی و سورت کردن آنها 2- پیرولیز 3- قالکاری ضایعات با اکسید سرب و فلاکس 4- کوپلاسیون شمش یا قرص سربی 5- اسیدکاری و تیزاب کاری فلزات باقی مانده جهت جداسازی و بازیابی فلزات گرانبها

نقاط قوت روش قالکاری با سرب و کوپلاسیون

صرف زمان نسبتا کم جهت بازیابی فلزات گرانبها – نیاز سرمایه متوسط – قابلیت اجرا برای حجم های کارگاهی تا صنعتی و بزرگ – بازدهی و بهره وری بالا

نقاط ضعف روش قالکاری با سرب و کوپلاسیون

تولید دود و بخارات حاوی سرب که سرطان زا هستند و برای انسان و محیط زیست خطرناک می باشند – نیاز به یک سیستم تصفیه قدرتمند برای تصفیه دود ها و بخارت حاصل از کوره قالکاری که هزینه ها اولیه را بالا می برد – مصرف بالای انرژی

بازیافت ضایعات الکترونیکی و کامپیوترهای مستعمل به روش شیمیایی (هیدرومتالورژی)

در این روش ضایعات،کامپیوترهای مستعمل و قطعات الکترونیکی خرد و آسیاب می شوند و سپس در اسید نیتریک و تیزاب حل می شوند تا فلزات گرانبهای موجود در آنها بازیابی شود. این روش می تواند در حجم کارگاهی یا کوچک استفاده شود ولی به ندرت از این روش در حجم های صنعتی استفاده می گردد.

بازیافت برد موبایل

مراحل کلی بازیافت ضایعات الکترونیکی به روش شیمیایی

1- جداسازی و سورت کردن ضایعات و قطعات الکترونیکی – 2- آسیاب کردن ضایعات 3- جداسازی آهن به روش جداسازی مغناطیسی 4- حل کردن ضایعات آسیاب شده در اسید جهت بازیابی نقره و پالادیوم 5- حل کردن مواد باقی مانده از مرحله قبل در تیزاب جهت بازیابی طلا و پلاتین

نکته: قبلا پیرامون روش های جداسازی قطعات الکترونیکی از بردها و کامپیوترهای مستعمل صحبت کرده ایم. علاقمندان به این مبحث، می توانند مقالات زیر را مطالعه فرمایند.

نقاط قوت روش شیمیایی

بازیافت فلزات پایه در مرحله اول – قابلیت اجرا در حجم های کم – قابلیت اجرا با سرمایه پایین – مصرف انرژی پایین نسبت به روش های دیگر

نقاط ضعف روش شیمیایی

پساب و پسماند بسیار زیاد – مصرف بالای مواد شیمیایی و اسید – تولید پساب های خطرناک برای انسان و محیط زیست و در نتیجه نیاز به ایمن سازی و دفع پساب – بازدهی پایین – بهره وری پایین – نیاز به چند کارگر برای اجرای مرحله اول (جداسازی و سورت کردن ضایعات)

سخن پایانی

همانطور که مشاهده کردید، هر روش نقاط قوت و ضعف مخصوص به خود را دارد و نمی توان گفت که کدامیک از روش ها بر دیگری ارجحیت دارد. در واقع هر فرد یا شرکتی، با توجه به شرایط، امکانات و سرمایه خود باید یک روش را برای جهت ضایعات الکترونیکی انتخاب کند و کسب و کار خود را با آن روش راه اندازی نماید. اما به طور کلی می توان گفت که برای حجم پایین و کوچک و با سرمایه پایین، روش شیمیایی مناسب است و برای حجم های بالاتر و در صورت وجود سرمایه، روش دوم و سوم گزینه های به مراتب بهتر و پر بازده تری هستند.



مطالب مرتبط: