پالادیوم و پلاتین از فلزاتی هستند که هم در جواهرات مستعمل و هم در قطعات الکترونیکی وجود دارند و بیشتر افرادی که در امر بازیافت جواهرات مستعمل یا قطعات الکترونیکی مشغول هستند با این دو فلز برخورد داشته اند. پالادیوم و پلاتین را درست مثل طلا و نقره به روش های مختلفی می توان از محلول رسوب داد و آن ها را بازیابی نمود. در این مطلب به رسوب دهنده های این دو فلز می پردازیم و نقاط ضعف و قوت هر کدام را برمی شماریم.
رسوب دادن پالادیوم و پلاتین با استفاده از پودر روی
از پودر روی می توان برای رسوب دادن پالادیوم و پلاتین استفاده کرد. این روش یک روش کم هزینه و نسبتا سریع است که می تواند برای رسوب دادن هر دو فلز استفاده شود.
در این روش پالادیوم یا پلاتین رسوب داده شده خلوص بالایی نخواهند داشت و معمولا به مقدار زیادی فلزات پایه از جمله روی آلوده خواهد بود.
آمونیوم کلرید – رسوب دهنده انتخابی پلاتین
با آمونیوم کلرید می توان پلاتین را به صورت یک پودر نارنجی رنگ که کلرید پلاتین نام دارد، از محلول رسوب داد. این روش که روشی محبوب و رایج است، روش انتخابی بازیابی پلاتین محسوب می شود.
سدیم کلرات – رسوب دهنده انتخابی پالادیوم
از سدیم کلرات برای رسوب دادن پالادیوم استفاده می شود. این روش، روشی انتخابی محسوب می شوند، اما معمولا مقداری از فلزات دیگر را هم به همراه پالادیوم رسوب می دهند. لازم به ذکر است که پالادیوم در این دو روش به صورت پودر کلرید پالادیوم که قرمز رنگ است رسوب می کند.
فیلم آموزشی نحوه رسوب دادن پالادیوم با گاز کلر
رسوب دادن پالادیوم با دی متیل گلی اکسیم
دی متیل گلی اکسیم یک رسوب دهنده انتخابی برای رسوب دادن پالادیوم از محلول است که می تواند پالادیوم را با خلوص بالایی (البته نه در هر شرایطی) از محلول رسوب دهد.
سمنتاسیون با مس
با مس و طبق فرآیند سمنتاسیون می توان پالادیوم و پلاتین را از محلول رسوب داد، اما این روش به دلایل و مشکلات متعدد، روشی رایج به شمار نمی آید. لازم به ذکر است که رسوب حاصل از این روش خلوص بسیار پایینی خواهد داشت.
نتیجه گیری
همان طور که مشاهده کردید، روش های مختلفی برای رسوب دادن پلاتین و پالادیوم وجود دارند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در بین روش های ذکر شده، روش های سدیم کلرات و دی متیل گلی اکسیم برای پالادیوم، آمونیوم کلرید برای پلاتین و پودر روی برای هر دو فلز رایج تر هستند.
کتاب آموزش استخراج طلا و نقره
کتاب آموزش استخراج طلا و نقره، کتابی با 238 صفحه و سیزده فصل است که در آن نحوه بازیافت و بازیابی طلا و نقره به روش شیمیایی آموزش داده شده است. هرچند این کتاب به بازیابی و استخراج پلاتین و پالادیوم نپرداخته است، اما با توجه به اینکه اصول و مراحل کلی بازیابی فلزات گرانبها یکی است، مطالعه آن خالی از لطف نخواهد بود. ضمن آنکه بسیاری از مطالب کتاب به طور مستقیم و غیرمستقیم در فرایند بازیابی پلاتین و پالادیوم هم کاربرد دارد.
برای مثال نحوه تست محلول های حاوی پلاتین یا پالادیوم به وسیله استانوس کلرید، روش سوزاندن مواد، حذف قلع از مواد آلوده شده به قلع و روش های حذف فلزات پایه که در کتاب آموزش داده شده اند، از مواردی هستند که دانستن آنها نه تنها برای بازیابی طلا و نقره، بلکه برای بازیابی پلاتین و پالادیوم هم لازم و ضروری است. بنابراین اگر مایلید این کتاب را مطالعه فرمایید، سری به فروشگاه اینترنتی ما بزنید:
سلام من هنگام جداسازی طلا ازنیتریک بشدت کریستالی میشود ولی نمونه دیگری هم دارم که اصلا کریستالی نشد لطفا راهنماییم کنید که چرا وچگونه ازکریستال طلا بگیرم
سلام پودر در مورد مشخصات پودر روی و پودر مس برای سمانتاسیون یه توضیحاتی بدید منظورم انداره و mash ذراتش هست که چند باید باشه چون توی بعضی از ویدوئوها دیدم زدند mash 350 یا 325 نظر شما چیه?
در این مورد، تا این حد توجه به جزئیات لازم نیست
با سلام
آیا تری اکتیل آمین در حضور چند ناخالصی در محلول اسیدی، میتونه پلاتین رو بصورت انتخابی رسوب بده؟ و یا در این حالت و با وجود چندین ناخالصی بهمراه پلاتین، استفاده از نشادر رو برای رسوب اختصاصی پلاتین توصیه میکنین؟
با تشکر فراوان
با سلام متاسفانه در مورد تری اکتیل آمین چیزی نشنیدم و اطلاعی ندارم. روش رایج همون نشادر محسوب میشه.
سلام مهندس، یک سوال پس از حل شدن مواد حاوی پلاتین و پالادیوم در تیژاب سلطانی و روند تبخیر اسید نیتریک. به مدت سه روز،باز اسید باقی مانده بود که مجبور به افزودن سدیم متابی سولفیت شدم و حالا نه پالادیوم با دی استیل و نه پلاتین با نشادر رسوب نمی کند،چگونه می توانم از این محلول رسوبات مد نظر را به دست آورم؟
سلام به نظر میاد باید از پودر روی استفاده کنید
با سلام من سوال اساسی داشتم:
در بین روش های برای رسوب دادن پالادیوم
کدام روش ایمن تر
کدامروش ارزان تر
کدام روش در دسترس تر
کدام روش خالص ترین رسوب گذاری
و خودتون کدام روش رو توصیه میکنید توصیه میکنید؟
معمولا پالادیوم را با پودر روی یا سدیم کلرات رسوب می دهند که هر دو از نظر هزینه و ایمنی تقریبا در یک رده هستند. روش سدیم کلرات رسوب خالص تری را به ما می دهد اما اگر محلول فقط حاوی پالادیوم باشد، روش پودر روی نیز به شرط شست و شوی رسوب، رسوب خالصی به ما خواهد داد. روش رسوب دادن با توجه به شرایط موجود انتخاب می شود و هر دو روش مزیت ها و معایب خود را دارند و نمی توان گفت که کدامیک بهتر است.
استاد میتونیم از Naclبجای Naclo3 استفاده بکنیم؟
با تشکر
خیر – اگر پلاتین در محلول وجود ندارد می توانید از آمونیوم کلرید هم استفاده کنید که دردسترس تر است
سلام. ببخشید یه سوال داشتم
رسوبهایی ک با کلرید آمونیوم یا متابی سولفیت سدیم یا سدیم کلرات یا
DMG داریم نمک هستند یا خود فلز؟
میدونیم ک با کلرید امونیوم پلاتین رسوب میدیم اون رسوب نمک پلاتین هست یا خود پلاتین؟
سلام این ها نمک هستند و نه خود فلز – در مورد تبدیل نمک های پالادیوم و پلاتین، در کامنت ها بحث شده است.
با سلام و تشکر بابت مطالب مفیدتون
در مورد رسوب با روی از اسید نیتریک حاوی فلز پالادیوم
پس از اضافه کردن جوهر نمک به محلول جهت رسوب نقره
ایا با اضافه کردن روی ، اسید نیتریک اجازه رسوب پالادیوم رو میده ؟
بله مشکلی نداره
ولی بنده با اضافه کردن پودر روی به اسید نیتریک پودر روی در اسید حل شد و هیچ چیزی رسوب نکرد
بنظرتون ایرادی مراحل استخراج داشتم
و اینکه ایا وجود روی و سرب در خاک جزو فلزات مزاحم برای پالادیوم محسوب میشه
اگه مزاحم هستند برای حذفشون از اسید سولفوریک رقیق استفاده کنم یا جوهر نمک؟
ممنون بابت کمکی که میکنین
احتمالا مقدار پودر روی کم بوده – تست کلرید قلع را انحام دهید ببینید پالادیوم در محلول وجود دارد یا خیر
سلام وقت بخیر ممنونم از مطالب خوب و آموزنده ای ک گذاشتین.
ببخشید داخل سایت عکسی از پودرهای رسوب شده گرانبها رو ندارین؟ مثلا پودر رسوب طلا چه شکلی هست و پودر رسوبی پلاتین و پالادیوم نیز چه طور هستند؟ درسته ک رنگشون رو گفتین ولی کاش عکسهایی هم میذاشتین
سلام عکس پودر طلا و پودر پلاتین در سایت و پیج اینستاگرام موجوده
بنده توی اینستا شما رو دنبال میکنم ولی چیزی ندیدم. حتی توی کامنتهای یکی از پستها هم درخواست کردم ک عکس پودرهای بازیابی رو بزارید. ولی پیگیری نشده. نه طلا نه پلاتین نه پالادیوم
تا دلتون بخواد عکس پودر طلا در سایت وجود داره! چطور عکس پودر طلا رو ندیدید؟!
برای مشاهده پودر پلاتین هم عبارت platinum powder را گوگل کنید. پودری که به رنگ خاکستری تیره هست، همان پودر پلاتین است. پودر پالادیوم هم شبیه به پودر پلاتین است و فرق چندانی ندارد.
از پاسخ سریعتان بسیار سپاسگزارم.
یک بار من محلول اسیدی ام رو که مطمئنم حد اقل ده نوع ناخالصی فلزی داشت و با تیزاب بدست اومده بود رو نیتریک زدایی کرده و سپس نشادر زدم که به محض زدن، رسوب قهوه ای کاملا مشخصی فورا رسوب کرد ولی پس از تبخیر نشادرش در بشر پیرکس، ماده باقیمونده پس از ذوب، فلز سربی شکل بسیار سخت و فوق العاده شکننده شد که احتمال میدم قبل از پلاتین، اون فلز با نشادر رسوب کرده.
این مشکل رو چطور میشه حل کرد؟ جوری که از منابع خارجی خوندم، چندین فلز میتونن با نشادر رسوب کنن.
راه حلی برای این مشکل بنظرتون میرسه؟
فلز را در اسیدنیتریک یا جوهرنمک (اینکه از کدوم اسید استفاده کنید، بستگی به شرایط و تصمیم شما دارد) حل کنید و بعد تیزاب کاری کنید و دوباره اقدام به رسوب پلاتین نمایید.
باز هم از پاسختون سپاسگزارم.
این فلز ذوب شده رو خودم قبلا در نیتریک گرم حل کرده ام و کامل حل شده یعنی اصلا پلاتین نداشت. این یعنی ناخالصی های من قبل از پلاتین با نشادر رسوب دادن و من اگه چند برابر بیشتر نشادر زده بودم، احتمال قوی پلاتین هم رسوب کرده بود ولی در این حال ما دیگه نمیتونیم به نشادر بگیم رسوبگر اختصاصی پلاتین چون اگه ناخالصی ما حجم و تعدادش در محلول اسیدی زیاد باشه، چند تا فلز رو همزمان و اون هم در حجم زیاد میتونه رسوب بده.
این قضیه رو فعلا میذارم کنار و دو سوال مهمتر از شما دارم که باز هم ممنون میشم راهنمایی کنین و اگه زحمت نمیشه، با شماره جواب بدین:
۱- اگه من یه آلیاژ با هفت هشت تا فلز پست بهمراه پالادیوم داشته باشم و اون رو در نیتریک حل کنم و برای رسوب پالادیوم بخوام دی متیل گلی اکسیم بزنم، در بین این همه فلز حل شده، پالادیوم بصورت اختصاصی رسوب میکنه؟
۲-اگه من به محلول کلریدریکی اسیدی اولیه ام که پلاتین و پالادیوم و فلزات پست رو با هم داره و هنوز نشادر هم نزدم، دی متیل بزنم و بفرض پالادیوم رسوب بده، دی متیل گلی اکسیم اضافی در محلول با پلاتین ترکیب شده و جلوی رسوب پلاتین رو با رسوبگر پلاتین نگیره؟
شرمنده که امروز چند بار وقتتون رو گرفتم
دی متیل گلی اکسیم فقط پالادیوم رو رسوب میده و کاری به پلاتین و فلزات دیگر نخواهد داشت.
بسیار ممنونم که به سوال شماره دومم پاسخ دادید و خواهش میکنم به سوال اولم (قابلیت استخراج پالادیوم با دی متیل، در حضور چندین فلز پست) نیز پاسخ فرمایید.
سوال اول رو به این خاطر پرسیدم چون من به محلول اسید کلریدریکی ام که آنالیز، وجود پالادیوم رو نشون داده بود و حاوی چند فلز پست دیگه هم بود، دی متیل زدم و حتی محلول رو رقیق هم کردم (بقدری که کتاب استخراج فلزات هوک توصیه کرده بود) ولی محلول نارنجی اولیه، کاملا سیاه و برنگ نوشابه مشکی شد ولی دریغ از یه میلی گرم رسوب پالادیوم و یا هر رسوب دیگه ای …..
خیلی ممنون میشم در این مورد نیز توضیح بفرمایید تا مجدد مزاحم وقت شریفتون نشم.
یک روز صبر کنید ببینید چی میشه
متاسفانه نمیتونم در مورد مشکلتون اظهار نظری کنم. باید خودتون ببینید مشکل چیه!
امیدوارم قبل و بعدش از استانوس کلرید استفاده کرده باشید.
حتی بیش از یک روز صبر کردم و دی متیل هم زیاد زدم ولی هیچی نداد.
با اینکه استانوس کلراید هم تایید کرده بود، آنالیز aas هم با دقت ppm پالادیوم رو نشون داده بود.
بهر حال متشکرم
سلام تونستین مشکل رو پیدا کنین اگه امکان داره توضیح بدین مرسی
سلام استاد. ببخشیدمزاحم شدم . میشه لطف کنید بگید سنگهایی که فلز طلا دارن چه شکلی هستن ممنون
باسلام خدمت شمااستادمحترم
ضمن تشکرازسایت خوبتون وکتاب بسیارخوب
استادببخشیدسوالی داشتم ایاامینیوم کلریدهمان امینیوم دی کرومات هست
ومن پس ازتست محلول باکلریدقلع فقط دورکاغذزردشدوماندگاریعداومدم باسولفات اهن رسوب دادم ته ظرف رسوبی تقریبازردرنگ وروی همان رسوبی تقریباسفیدرنگ رسوب کردبنظرشماایااین رسوب پلاتین هست وایابعدازرسوب راهی هست که فهیدان چیزی که رسوب کرده چه فلزی هست بازم ازشماتشکرمیکنم
سلام
خیر آمونیوم کلرید یا همون نشادر با آمونیوم دی کرومات فرق میکنه.
می توانید رسوب را مجددا در تیزاب سلطانی حل و با استانوس کلرید تست کنید.
سلام ما تولید کننده دیمتیل گلی اکسیم باقیمت مناسب هستیم دوستان خواستند در خدمتیم
با عرض سلام و خسته نباشید
لطفا روش برقراری ارتباط را اعلام بفرمایید.
سپاسگزارم
سلام طبق تجربه اگر میزان پالاریوم تو محلول اسیری کم باشه گلی اکسیم نمیتونه اونو رسوب کنه
سلام ببخشید استاد پودر دیمیتیل گلی اکسیم رو داریم . حالا چجوری با چی میشه رقیق و حل کرد تا به محلول اضافه کنیم . برا رسوب پالادیم . چجوری میشه به محلول اسیدی اضافه کرد ممنون
سلام آب مقطر
سلام استاد میخواستم بدونم وقتی محلولی که با تست کلرید قلع جوابش مثبت باشه . یعنی فلزات گرانبها در محلول است یا خیر . یا اینکه بستگی به پررنگ بودن اون سیاهی است . یعنی اگر اون سیاهی که با ازمایش کلرید قلع بوجود میاد اگه کم رنگ باشه یعنی فلز گرانبها نداره . یا خیر ربطی به اینها نداره . ممنون میشم پاسخ بدید
سلام استاد من یه سنگ بعد شستن با نیتریک تیژاب شو گرفتم نیتریک خنثی بعد سلفات آهن زدم رنک محلول کلمل مشکی شد ولی هیچ رسوبی نداد
بعد به کمی تیزاب همون سنگ نشادر زدم یک پودر سفید رنگ در حد خیلی زیاد رسوب داد
سلام علت اضافه کردن نشادر به محلول چی بوده؟
سیاه شدن محلول ربطی به رسوب کردن طلا نداشته.
اون سنگ یکی از دوستان از منطقه برداشت می کرد به قیمت خوبی می فروشه . من اون منطقه رو پیدا کردم . سنگ به سنگ طلا خیلی شبیه و تست کلرید هم زدم خیلی عالی جواب داد .
نشادر برای پلاتین زدم
سلام .
این محلولی که دارید میگید پلاتین توش حل شده و میخوایم ازش پلاتینو رسوب بدیم اسمش چیه؟!
سلام تیزاب سلطانی
سلام و عرض خسته نباشید به مسعولین سایت
بسیار مطالب اموزنده و کارامدی دارین
اگه میشه لطف کنید و نحوه رسوب دادن پلاتین با پودر روی رو یکم باز تر کنید
سلام مقالات مرتبط با مبحث سمنتاسیون ر در سایت مطالعه فرمایید.
باعرض سلام و وقت بخیر
من یک نمونه پسآب صنعتی با غلظت بسیار بالای مس و غلظت 100ppm پالادیوم دارم. غلظت کلر محلول 1 مولار و غلظت نیتریک آن7 مولار است. با استفاده از دی متیل گلی اکسیم میتوانم پالادیوم را از این پسآب رسوب دهم؟
آیا باید رقیق سازی انجام دهم و فرآیند در دمای بالا انجام شود؟
سلام به نظر من دی متیل گلی اکسیم برای مورد شما هزینه بر خواهد بود.
ممنون از پاسختان.
امکانش هست توضیح دهید چرا استفاده از دی متیل گلی اکسیم هزینه بر است؟ آیا به علت غلظت بسیار کم پالادیوم؟
برای استخراج پالادیوم از چنین پسآبی چه روشی را پیشنهاد میکنید؟
قیمت بسیار بالای این ترکیب شیمیایی و همونطور که خودتون اشاره داشتید غلظت پایین پالادیوم
سلام
خداقوت.
ببخشید میخواستم بدونم چطور میشه کلرید پلاتین را به پلاتین خالص تبدیل کرد؟
سلام در سایت توضیح داده شده.
سلام استاد من یک سوال داشتم برای رسوب دادن طلا پلاتین و پالادیوم کدام روشها مناسب تره
سلام استاد. من خاک معدنی دارم بعد خنثی سازی تیزاب با اوره و متاسولفیت به چه شکل میتونم پلاتین. دیگر فلزات با ارزش رو رسوب دهم ایا باید داخل محلول مجدد اسید نیتریک بزنم یا مواد رسوب دهنده پلاتین وپالادیوم رو داخل همون محلول خنثی شده بزنم. لطفا اگر روش بهتری هست راهنمایی بفرماید. ممنون میشم. بنده چندین بار سوال کردم ولی جواب ندادین. سپاسگزارتون میشم جواب بدین با تشکر
سلام میتونید از پودر روی استفاده کنید و هر دو فلز ذکر شده رو با روی رسوب بدید.
سلام
استاد برای رسوب فلزات طلا ، پالادیوم و پلاتین در محلول تیزاب سلطانی بعد از خنثی کردن نیتریک، چه مقدار پودر روی باید استفاده کنیم؟
– تازمانی که با محلول واکنش میده؟
– محلول باید رنگ خاصی بگیره؟
– به مقدار فلزات بستگی داره؟
و ؟
لطفا به این سوال هم پاسخ بدید.
ممنونم
سلام مسلمه که به مقدار فلزات بستگی داره. تقریباً همون تا زمانی که واکنش نده.
درود .میخواستم بدونم دی متیل گلی اکسیم در هیدروکلریدریک غلیظ جواب میده یا حتما باید محلول رقیق باشه ؟ ممنون
اگر محلول خیلی اسیدی باشه، بله مشکل به وجود می آید.