طلا، نقره و پلاتین سه فلز گرانبها و قیمتی هستند که با یکدیگر (به ویژه وقتی طلا از نوع طلای سفید باشد) و یا با فلزات و آلیاژهای دیگر مانند برنج و استیل اشتباه گرفته میشوند. خوشبختانه روش های مختلفی برای تشخیص طلا، نقره و پلاتین وجود دارند که می توان از آنها برای شناسایی این سه فلز کمک بگیریم. در این مقاله سعی کرده ایم که بعضی از مهمترین این روش ها را توضیح دهیم. 

تشخیص طلا، نقره و پلاتین با کمک آهنربا

یکی از روش های ساده و دم دستی شناسایی و تشخیص جواهرات و قطعاتی که با طلا یا نقره یا پلاتین ساخته شده اند، استفاده از آهنربا است. با توجه به این که این فلزات هیچ کدام جذب آهنربا نمی شوند اما فلزاتی نظیر آهن، نیکل و کبالت که در جواهرات به کار می روند، به آهنربا جذب می شوند می توان جواهراتی که از طلا یا نقره یا پلاتین ساخته شده اند را تشخیص داد. برای مثال اگر جواهری دارید که می خواهید مطمئن شوید آن جواهر از نقره ساخته شده است یا فقط استیل است می توانید از این روش بهره ببرید.

تشخیص طلا، نقره و پلاتین

تست شعله برای تشخیص نقره، پلاتین و پالادیوم

تست شعله یکی دیگر از روش های شناسایی و تشخیص فلزات گرانبها از فلزات غیر گرانبها می باشد که حتی می توان با آن نوع فلز گرانبها را مشخص کرد. در صورتی که شعله یک مشعل هوا گاز را برای چند دقیقه روی فلز مورد نظر بگیرید، سرنخ ها و علائمی نمایان می شوند که ما را برای تشخیص فلز گرانبها کمک می نمایند. برای مثال اگر بسیاری از فلزات پایه مثل نیکل، برنج، کروم و … بر اثر حرارت شعله تیره و سیاه می شوند یا حتی بعضی از انها ذوب می گردند.

تشخیص طلا و پلاتین با خراشیدن سطح آنها

طلای معمولی که به رنگ زرد است قاعدتا نباید با پلاتین که سفیدرنگ است اشتباه گرفته شود، اما با طلای سفید این اتفاق ممکن است بیفتد. یکی از راهای شناسایی پلاتین از طلای سفید خراشیدن سطح جواهر مورد نظر است. زیرا در مورد پلاتین با خراشیدن ذرات آن دچار ریزش نمی‌شوند؛ بلکه فقط به قسمت دیگری از سطح منتقل می‌شوند. اما در مورد طلا هنگامی که سطح آن را خراش می‌دهید، ذرات فلزی از سطح آن جدا می‌شود.

سنگ محک برای تشخیص طلا

این روش که روشی بسیار قدیمی است، بیشتر برای تشخیص طلا و تخمین عیار آن به کار می رود ولی می تواند برای تشخیص نقره و پلاتین هم کاربرد داشته باشد. تقریبا همه طلا فروش ها از این روش استفاده می کنند و یک سنگ محک در فروشگاه خود دارند. بنابراین در صورتی که قطعه یا جواهری دارید که نمی دانید از طلا ساخته شده یا فقط یک قطعه برنجی است، می توانید از یک طلا فروش کمک بگیرید. در این روش قطعه یا جواهر مورد نظر، روی سنگ محک کشیده می شود تا چند خط روی سنگ به جای بگذارند، سپس با تیزاب و اسید های عیار شده خطوط به جای مانده بر روی سنگ محک را تست می کنند تا مشخص شود که آن قطعه یا جواهر از طلا ساخته شده است یا نه و اگر از طلا ساخته شده عیار آن چقدر است.

سنگ محک برای تشخیص طلا

توجه به علائم و کدهای موجود بر روی جواهرات

توجه به علائم و کدهای حک شده بر روی جواهرات نیز یکی از روش های ساده برای تشخیص طلا، نقره و پلاتین است اگر چه به طور صد درصد نمی توان به این علائم اعتماد کرد. برای مثال در جواهرات طلا – اگر طلا باشد – عیار آن به صورت انگلیسی درج می شود. مثلا اگر جواهر 18 عیار باشد علامت 18k روی آن حک شده است. بر روی جواهرات و ظروف نقره نیز عدد 925 به نشانه این که آنها از نقره استرلینگ ساخته شده است درج می شود. همچنین در جواهرات پلاتین، معمولا علامت pt به همراه اعداد 850، 950 و 900 حک می شود به این معنی که آن جواهر از پلاتین با این عیار ساخته شده است. 

تشخیص طلای سفید از نقره با استفاده از ید یا آمونیاک

طلای سفید و نقره به یک رنگ می باشند و از این حیث شباهت فراوانی به هم دارند. جهت تشخیص این دو از یکدیگر، علاوه بر توجه به علائم و کدهای درج شده روی آنها می توان از ید استفاده کرد به این صورت که مقداری ید روی جواهر موردنظر خود بمالید که اگر ردی روی آن باقی ماند و به راحتی پاک شد، یعنی طلای سفید است و در غیر این صورت نقره یا فلز دیگری است. همچنین می توانید مقداری آمونیاک روی قسمتی از جواهر بریزید که اگر تیره شد یعنی طلای سفید است. البته باید توجه داشت که هر دو روش ذکر شده به ظاهر جواهر آسیب می رساند.

شناسایی طلای سفید و نقره به روش وزن کردن

روش ساده دیگری که وجود دارد روش وزن کردن است. در این روش باید جواهر مورنظر خود را بر روی ترازوی دقیقی وزن کنید و عدد به دست آمده را یاداشت کنید. سپس آن را درون ظرف آبی قرار داده و ظرف را بر روی ترازو گذاشته و وزن کنید و عدد اول را به عدد دوم تقسیم کنید. رقم به دست آمده برای نقره خالص باید 10.49 و برای طلای سفید 19.32 باشد.

تشخیص پلاتین از نقره و طلای سفید به روش آب اکسیژنه

پلاتین و نقره به عنوان دو فلز گرانبها اگرچه از نظر قیمتی تفاوت زیادی دارند ولی از نظر رنگ شبیه به هم هستند و تعجبی ندارد که خیلی افراد این دو فلز را با هم اشتباه می گیرند. روشهای مختلفی برای تشخیص این دو فلز از یکدیگر وجود دارد که روش آهنربا را در بالا گفتیم و روش دیگر استفاده از آب اکسیژنه یا همان هیدروژن پروکساید است. در این روش کافی است جواهر خود را درون یک کاسه حاوی آب اکسیژنه غرق کنید. چون پلاتین حالت کاتالیزوری دارد (برخلاف نقره و طلای سفید)، می‌تواند باعث شود که آب‌اکسیژنه به‌سرعت واکنش نشان دهد و حباب‌های هوا را تولید نماید. بنابراین اگر بر سطح محلول آب اکسیژنه حباب های هوا را مشاهده کردید یعنی جواهرتان پلاتین است.

کتاب آموزش استخراج طلا و نقره

آموزش استخراج طلا و نقره

در کتاب “بازیابی شیمیایی طلا و نقره از جواهرات و قطعات الکترونیکی”، فرایند استخراج طلا و نقره به طور کامل و مرحله به مرحله شرح داده شده که برخی از مباحث آن به ترتیب زیر است:

  • تشخیص و عیارسنجی طلا و نقره به روش‌های سنگ محک و محلول شورتر
  • شناسایی طلا، نقره، پلاتین و پالادیوم در محلول به روش‌های مختلف ازجمله روش کلرید قلع
  • اسیدکاری نقره و بازیابی آن
  • روش‌های حذف فلزات مزاحم از جمله فلز مزاحم قلع از مواد و محلول‌ها
  • تیزاب کاری طلا و بازیابی آن
  • خنثی‌سازی محلول تیزابی به روش‌های گوناگون
  • رسوب دادن طلا به دو روش مختلف
  • آموزش روش های وایتکس و اسیدپراکسید
  • آموزش ذوب طلا و نقره به روش هواگاز
  • آموزش مرحله به مرحله استخراج طلا و نقره از قطعات الکترونیکی

در صورتی که مایل به دریافت و مطالعه این کتاب هستید، روی لینک زیر کلیک فرمایید تا به فروشگاه اینترنتی ما هدایت شوید:

کتاب بازیابی شیمیایی طلا و نقره