بازیافت ضایعات فلزی مثل سایر ضایعات دیگر همراه با مزایای زیادی است و البته در کنار این مزایا معایب و مشکلاتی هم دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد. لازم به ذکر است که این مزایا و معایب را می‌توان به دو دسته کلی محیط زیستی و اقتصادی تقسیم نمود.
مزایای محیط زیستی بازیافت ضایعات فلزی
- انرژی ذخیره‌شده حاصل از بازیافت فلزات می‌تواند بخشی از برق خانگی موردنیاز را تأمین کند. به طور مثال بازیافت آلومینیوم، مس و فولاد به ترتیب باعث حفظ انرژی تا ۹۲، ۹۰ و ۵۶ درصد می‌شود. همچنین انرژی موردنیاز برای بازیافت آلومینیوم تنها ۱۰ درصد انرژی لازم برای تولید همین فلز از مواد خام اولیه است و انرژی ذخیره‌شده ناشی از بازیافت هر قوطی آلومینیومی می‌تواند یک لامپ ۱۰۰ واتی را به مدت چهار ساعت و روشن نگه دارد. بازیافت مس نیز باعث حفظ ۸۵ درصد و بازیافت روی هم باعث حفظ ۷۶ درصد انرژی می‌شود و بازیافت هر تن قلع به‌طور متوسط حفظ ۲۶۰۰ کیلووات انرژی را به دنبال خواهد داشت و نسبت به تولید قلع اولیه ۹۹ درصد انرژی کمتری مصرف می‌کند. همه این مثال‌ها به خوبی نشان می‌دهد که بازیافت ضایعات فلزی چقدر می‌تواند در صرفه‌جویی در مصرف انرژی و درنتیجه حفظ محیط زیست کمک کند.
- معدن کاری و حفاری عمیق جهت ایجاد معادن جدید و بهره‌برداری از آن‌ها علاوه بر کاهش منابع طبیعی، باعث آسیب به حیات وحش و دورکردن جانوران از سکونتگاه طبیعی‌شان، گسترش جنگل‌زدایی و آلودگی صوتی می‌شود. بازیافت فلزات باعث کاهش نیاز به استخراج مواد اولیه، کاهش نیاز به ایجاد معادن جدید و کاهش مصرف آب و نفت می‌شود. به‌عنوان مثال بازیافت فولاد باعث ۴۰ صرفه‌جویی در مصرف آب و ۷۶ درصد کاهش آلودگی آب و حفظ 600 کیلوگرم زغال‌سنگ و 50 کیلوگرم سنگ آهن خواهد شد. همچنین بازیافت مس باعث شده است ۲۰ درصد از منابع مس جهان دست‌نخورده باقی بماند و بازیافت هر تن قلع نیز به جلوگیری از استخراج ۱٫۵ تن کانی قلع منجر می‌گردد.
- این روزها گرمایش جهانی زمین و عامل اصلی آن یعنی انتشار دی‌اکسید کربن به یک معضل بزرگ برای ساکنین آن تبدیل شده است. بازیافت ازجمله بازیافت ضایعات فلزی می‌تواند کمک بزرگی به حل این معضل کند. به طور مثال بازیافت هر تن آلومینیوم باعث کاهش انتشار گاز دی‌اکسید کربن به میزان ۹ تن می‌شود و بازیافت مس، فولاد و سرب نیز به‌ترتیب ۶۵، ۸۰ و ۹۹ درصد انتشار گاز دی‌اکسید کربن را کاهش می‌دهند.
- مدت زمان لازم برای تجزیه طبیعی فلزات دارای بافت نرم مثل فولاد و قلع، ۵۰ سال و فلزات دارای بافت سخت مثل آلومینیوم ۲۰۰ تا ۵۰۰ سال است. با بازیافت فلزات می‌توان حجم زباله‌ها را کم کرد و آلودگی‌های محیط زیست را کاهش داد.
معایب زیست‌محیطی
حمل‌و‌نقل ضایعات فلزی به مراکز بازیافت می‌تواند هوا را به میزان زیادی آلوده کند؛ البته این موضوع درمورد بازیافت سایر مواد نیز صدق می‌کند. خوشبختانه مشکل خاص و مهم دیگری نمی‌توان برای این صنعت در نظر گرفت.
مزایای اقتصادی بازیافت ضایعات فلزی
- میزان ارزش جهانی بازیافت فلزات در سال ۲۰۱۷ برابر با ۲۸۷ میلیارد دلار بوده است و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا سال ۲۰۲۵ به ۳۵۸ میلیارد دلار برسد. بازیافت قوطی‌های آلومینیومی به‌تنهایی سالانه هشتصد میلیون دلار ارزش بازار دارد. بنابراین طبیعی است که این صنعت می‌تواند برای تعدادی قابل توجهی از افراد شغل و درآمد مناسب ایجاد کند و سهم مناسبی در اقتصاد یک کشور داشته باشد.
- برخلاف بسیاری از مواد بازیافتی، کیفیت فلزات غیرآهنی مثل آلومینیوم، مس، سرب، نیکل، قلع و روی در بازیافت‌های مکرر کاهش نمی‌یابد و خصوصیت‌های شیمیایی آن‌ها نیز از بین نمی‌رود؛ بنابراین می‌توانند به صورت نامحدود بازیافت شوند؛ به‌عنوان مثال مس نو پس از بازیافت نیز ۹۵ درصد از ارزش و کیفیت خود را حفظ می‌کنند.
- استخراج مواد خام اولیه نسبت به بازیافت فلزات هزینه بسیار بیشتری دارد و از سوی دیگر کاهش مصرف انرژی در فرایند بازیافت، به کاهش هزینه نیز کمک زیادی می‌کند.
- کشورهای دارای منابع غنی طبیعی فلز می‌توانند میزان عمده‌ای از فلزهای بازیافتی خود را صادر کنند. به‌عنوان مثال انگلستان ۷۵ درصد از فولاد بازیافتی خود را صادر می‌کند. در آمریکا نیز در سال ۲۰۱۲ ارزش صادرات آلومینیوم بازیافتی ۳ میلیارد دلار، مس بازیافتی ۴ میلیارد دلار و آهن و فولاد بازیافتی ۷٫۵ میلیارد دلار بود. همچنین اگر کشوری نیاز به واردات فلزات دارد، می‌تواند بخشی از این نیاز را از طریق بازیافت ضایعات فلزی تأمین کند. به طور مثال چین و آمریکا دو کشور شاخصی هستند که در سال‌های اخیر میزان واردات فلزها یا مواد خام اولیه برای تولید آن‌ها را کاهش داده‌اند و با بازیافت ضایعات، بخش عمده‌ای از نیاز خود را تأمین می‌کنند.
معایب اقتصادی
- بازیافت فلزات باعث کاهش تولید از مواد خام و درنتیجه کاهش نیاز به نیروی انسانی در این بخش می‌شود. بنابراین بازیافت به طورکلی از یک سو باعث اشتغال‌زایی می‌شود و از سوی دیگر بیکاری را نیز به دنبال دارد.
- بازیافت ضایعات فلزی نیاز به صرف هزینه زیاد برای حمل‌و‌نقل، دسته‌بندی و پردازش دارد. البته این موضوع تاحدودی در مورد بازیافت سایر مواد نیز صادق است.
- دسته‌بندی برخی از فلزات مانند آلومینیوم و آهن که پرمصرف‌ترین فلزها برای بازیافت هستند، در صورت استفاده نکردن از فناوری‌های جدید کار دشوار و زمان‌بری است.
- وجود ناخالصی‌ها در برخی از ضایعات فلزی آن‌ها را غیرقابل‌بازیافت می‌کند یا خالص‌کردن و بازیافت آن‌ها نیازمند استفاده از روش‌های شیمیایی است که هزینه زیادی دارد. درضمن بازیافت برخی از فلزات سمی و رادیواکتیو به سلامت انسان‌ها آسیب جدی بزند و بازیافت آن‌ها سخت است یا عملاً امکان‌پذیر نمی‌باشد. به عنوان مثال اورانیوم، پلوتونیم، جیوه و سرب از این دست ضایعات سمی و خطرناک می‌باشند.
