کلرید قلع از معروف‌ترین نمک‌های فلز قلع است که از دو عنصر کلر و قلع تشکیل می‌شود و در کارها و صنایع مختلف استفاده می‌شود. در این مطلب می‌خواهیم به انواع این ماده شیمیایی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی هریک و کاربردهای آن اشاره کنیم.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
این نمک کلریدی به دو نوع کلرید قلع (II) یا دو ظرفیتی یا استانوس کلرید و کلرید قلع (IV) یا چهار ظرفیتی یا استانیک کلرید تقسیم می‌شود. نوع دو ظرفیتی با فرمول شیمیایی SnCl2 به شکل پودری سفیدرنگ، کریستالی و بدون بو است که در آب حل می‌شود، اما در اتانول، استون و اتر نامحلول است. نوع چهار ظرفیتی با فرمول شیمیایی SnCl4 به شکل پودری سفیدرنگ و کریستالی یا محلولی بدون رنگ است که در برابر دما ناپایدار است و در آب، بنزن، استون و الکل حل می‌شود. لازم به ذکر است که نقطه جوش نوع دو ظرفیتی 623 درجه سانتی‌گراد و نقطه ذوب آن در صورتی که بدون آب باشد، 247 درجه سانتی‌گراد و اگر آبدار باشد 37 درجه سانتی‌گراد می‌باشد و نوع چهار ظرفیتی نیز دارای نقطه جوش 114 درجه سانتی‌گراد و نقطه ذوب منفی 33 درجه سانتی‌گراد است.
تولید کلرید قلع
کلرید قلع دو ظرفیتی از واکنش فلز قلع با گاز هیدروژن کلرید یا اسید کلریدریک به دست می‌آید و نوع چهار ظرفیتی هم از واکنش گاز کلر با فلز قلع در دمای صد و پانزده درجه سانتی‌گراد تولید می‌شود. درواقع کلریدهای قلع هر دو از فلز قلع به دست می‌آیند و فقط یکی با واکنش با اسید کلریدریک و دیگری از واکنش با گاز کلر تولید می‌شود.
کاربردهای کلرید قلع
کلریدهای قلع دو ظرفیتی و چهار ظرفیتی هریک کاربردهای خاص خود را دارند. نوع دو ظرفیتی معمولاً برای آبکاری (مثلاً آبکاری استیل)، تولید خمیردندان، به عنوان ثابت‌کننده رنگ در صنایع نساجی، جهت کاهش یون نقره در تولید آینههای نقرهای، برای آزمایش محلول تیزاب سلطانی در استخراج طلا و سایر فلزات گران‌بها، برای تشخیص یون جیوه، به عنوان کاتالیزور واکنش تولید پلاستیک از پلی لاکتیک اسید، به عنوان کاتالیزور در تولید استون پراکسید، تولید آیینه و بسیاری از کارهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوع چهار ظرفیتی نیز اگرچه به اندازه نوع دو ظرفیتی کاربرد و مصرف ندارد، اما از آن برای ساخت سایر ترکیبات قلع مثل فلوئورید قلع، تشکیل نانو کریستالهای SnO2، به عنوان کاتالیزور و تثبیت‌کننده پلیمر و کارهای مختلف دیگر استفاده می‌شود.
نگهداری و انبارش کلرید قلع
این ماده شیمیایی باید در ظروف یا مخازنی دربسته و محکم و در جایی خشک، کاملاً خنک، عاری از هرگونه آّب و رطوبت و به دور از نور خورشید، حرارت، گرما و مواد شیمیایی و عوامل ناسازگار انبار و نگهداری شود.
نکات ایمنی
تماس کلرید قلع با پوست و به خصوص چشم خطرناک است و باعث تحریک، سوزش و حتی سوختگی می‌شود. بلع آن نیز خطرناک است و خون، کلیه، کبد، سیستم تنفسی، سیستم گوارش و پوست را تحت تأثیر قرار میدهد. همچنین باید از استنشاق ذرات و گرد و غبار آن خودداری نمود، زیرا باعث تحریک سیستم تنفسی و آسیب به بدن خواهد شد. به طور کلی توصیه می‌شود که جهت استفاده از این نمک کلریدی حتماً از تجهیزات ایمنی نظیر دستکش، عینک محافظ چشم و ماسک استفاده کنید.
